පාදිලි මානාවා (Ciconia episcopus)

පාදිලි මානවා පහත රට වියලි කලාපයේ වැව් පිටි, වගුරු බිම්, විවෘත තෘණ භූමි සහ කුඹුරු ආදියේ වාසය කරන දුර්ලභ දේශිය පක්ෂියෙකි. බොහෝවිට ජෝඩු වශයෙන් හමුවන මුත් විශාල ජලාශ සිදීගෙන යන විට විශාල රංචු ලෙසින්ද එම ස්ථාන වල ඒකරාශි වේ. මත්ස්‍යයන්, ගෙම්බන්, බෙල්ලන් මෙන්ම විශාල පලගැටියන් වැනි කෘමීන්ද, ජලජ කෘමි විශේෂද ගොදුරු කර ගන්නා පාදිලි මානාවා පෙබරවාරි සිට මාර්තු අතර කාලයේ වනාන්තරය මධ්‍යයේ උස් ගසක මුදුනේ කෝටු කැබැලි විශාල වශයෙන් එකතු කර කූඩුවක් තනා අභිජනනයේ යෙදේ. වෙනත් කොකුන් සහ මානාවන් මෙන් තෝරාගත් ප්‍රදේශයක අභිජනන කොලනි ආකාරයෙන් එකතු නොවී තනිව කූඩු සෑදිම මෙම පාදිලි මානාවාගේ විශේෂත්වයකි.

 English Post >>

Birds of Nawadankulama || නවදන්කුලම වැව

කෑරලා (Dinopium psarodes)

දිවයිනේ උතුරු ප්‍රදේශයේ හැර අනෙකුත් පහත රට සහ කඳුකර ප්‍රදේශ වල වනාන්තර, වගා බිම් සහ ගෙවතු වල සුලභ ලෙස හමුවන මෙරටට ආවේනික පක්ෂියෙකි. ජෝඩු වශයෙන් දිවි ගෙවන මෙම කෑරලා ගස් පොතු තුල සිටින කුහුඹුවන් වැනි කුඩා කෘමීන් ආහාරයට ගනී. කලාතුරකින් භූමිය මතද වසා එවැනි කෘමින් ගොදුරු කරගන්නා ආකාරය දැකිය හැක. මාර්තු සිට ජූනි දක්වා සහ අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වා කාලයේ ගසක අත්තක් හෝ කඳ තුලට හෑරු බෙනයක බිත්තර දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

Grey Francolin/Indian Grey Partridge/උස්වටුවා/අළු උස්සවටුවා (Francolinus pondicerianus)

Rather common breeding resident confined to the dry open scrublands and pastures with scattered bushes of the coastal and near by lowland areas from north western to north and north eastern part of the country, together with the adjacent islands. It lives as pairs or as small coveys and feeds on grass and weed-seeds, grains, ants, termites, grasshoppers and such other insects by scratching the ground. Grey  Francolin is a great runner and a walker, seldom flying except to escape from an enemy when suddenly startled. The breeding season lasts from May to August. The nest is a scrape in the ground under small bush or tussock, lined with grass roots, where it lays four to eight eggs. 

සිංහලෙන් කියවන්න >> 

ඉඳි (Phoenix pusilla)

 An indigenous small palm widespread in the wet and dry lowlands up to 500 m elevations. Flowering in May and June. 

එළ නුග (Ficus amplissima)

 An indigenous large tree of open forests, mostly in the dry zone. Often planted. 

ගිරා කුරුල්ලා/ජරදන් කොළරීසියා (Chloropsis jerdoni)

පහත රට වියලි කලාපයේ වනාන්තර, විවෘත ගහ කොළන් සහිත ස්ථාන සහ ගෙවතු වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1100 ක් පමණ උස් මට්ටම් දක්වා කඳුකරයේද හමුවන මුත් එතරම් සුලභ නැත. ජෝඩු වශයෙන් හෝ අභිජනන සමය අවසානයේ පැටවුන් සමග කුඩා රංචු වශයෙන් හමුවන මෙම පක්ෂියා කෘමීන්, පළතුරු සහ මල්පැණි ආදිය ආහාර කරගනී. ඉතා තියුණු නාදයක් නිකුත් කරන අතර බොහෝවිට වෙනත් පක්ෂීන්ගේ නාදද අනුකරණය කරයි. නොවැම්බර් සිට මැයි දක්වා කාලයේ බොහෝවිට ගසක උස් ස්ථානයක පිහිටි මනාව සැඟවුණ අත්තක කරුවක කුඩා එල්ලෙන කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර දෙකක් පමණ දමා අභිජනනය කරයි.

English Post >>

බොර ඉසැසි ගෝමර කෑරලා/චූටි කෑරලා ( Picoides nanus)

පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම දක්වා වියලි සහ තෙත් යන කලාප දෙකේම පාහේ වනාන්තර සහ ඒ ආශ්‍රිත හොඳින් ගහ කොළන් සහිත ගෙවතු වල එතරම් සුලභ නොවන ලෙස හමුවන පක්ෂියෙකි. ජෝඩු වශයෙන් ජීවත් වෙමින් ගස් වල පොත්ත තුල ජීවත් වන කුහුඹුවන්, වේයන්, වැනි කෘමීන් ගොදුරු කරගනී. බොහෝවිට ගස් මුදුන් වල ඇති හීනි අතු වල මේ ආකාරයෙන් කෘමින් සොයමින් යන මෙම කෑරලා නිතර සිය සහකරුවා සමග නාද කරමින් සම්බන්ධතාවය පවත්වා ගනී. පෙබරවාරි සිට ජූලි දක්වා කාලයේ දිරා ගිය අත්තක පහල මතුපිට හෝ කොටයක බෙනයක් හාරා එහි බිත්තර දෙකක් හෝ තුනක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

දුම්බොන්නා (Coracias benghalensis)

දුම්බොන්නා පහත රට වියලි කලාපයේ සිට කඳුකරයේ පහල කොටස දක්වා සුලභ දේශිය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේද දුර්ලභ ලෙසින් ඇතැම් ස්ථාන වල කලාතුරකින් දැක ගත හැක. පොල් වතු, හේන් වැනි විවෘත ස්ථාන වල තනි පක්ෂීන් ලෙසින් හෝ ජෝඩු වශයෙන් හමුවේ. තෘණ භූමි සහ ලඳු බිම් ගිනි තැබූ විට හෝ විශේෂයෙන්ම හේන් වගාවන් සඳහා වනාන්තර බිම් ගිනි ගන්නා විට එම ගින්නෙන් බේරීම සඳහා පියඹා යන පළගැටියන්, කුරුමිණියන් වැනි පියාඹන කෘමීන් ඩැහැ ගැනීම උදෙසා එම ගිනි ගන්නා ස්ථාන උඩින් පියඹා යෑම නිසා දුම්බොන්නා ලෙසින් සිංහල ගැමියන් අතර මෙම පක්ෂියා හැඳින්වේ. එවන් කෘමීන්ට අමතරව කටුස්සන් හිකනලන් වැනි කුඩා සතුන්ද ආහාරයට ගන්නා දුම්බොන්නා බොහෝවිට මෙම රූපයේ පෙනෙන අයුරින්ම, දුරකථන හෝ විදුලි රැහැන් මත හෝ වැටක කණුවක් වැනි වෙනත් එවැනි උස් ස්ථානයක බොහෝවේලා සිටිමින් පහලට පියඹා ගොස් එවන් සතුන් ගොදුරු කරගනී. ජනවාරි සිට ජූනි දක්වා කාලයේ දිරාගිය ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර 2 සිට 4 දක්වා ප්‍රමාණයක් දමා දුම්බොන්නා අභිජනනය කරයි.

English Post >>
 

වල් කොල්ලු (Cajanus scarabaeoides [Syn: Atylosia scarabaeoides])

 An indigenous twining vine common in lowlands of both wet and dry zones. Flowering probably throughout the year, though most reports are from November to March. 

Sri Lanka Green Pigeon/ශ්‍රී ලංකා බටගොයා/පිට දම් බටගොයා (Treron pompadora)

 Rather common endemic bird lives in forests and well wooded cultivations and home gardens from lowlands to lower hills, while local and uncommon up to mid hills. It lives as small or large flocks and sometimes as pairs. Sri Lanka Green Pigeon feeds mainly on fruits and fruiting tree may attracts the birds from miles around. The breeding season is from December to June and and sometimes also from August to September. The nest is a nearly flat platform of small twigs placed in a small bushy tree, where it lays two eggs and both sexes incubate them. 

සිංහලෙන් කියවන්න >>

පඳුරු හම්බුකුරුල්ලා/බලයිත්ගේ පන් රැවියා (Acrocephalus dumetorum)

දිවයින පුරාම පාහේ ගෙවතු, පන් ගාල්, ගොවි බිම් සහ ලඳු කැලෑ වලට පැමිණෙන සංචාරක පක්ෂියෙකි. වසරේ ඔක්තෝබර්-නොවැම්බර් මාස වලදී මෙරටට පැමිණෙන මෙම පක්ෂියා ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන් ආහාර කරගන්නා අතර පඳුරු සහ ගස් අතු අතර සැරිසරමින් කෘමීන් ගොදුරු කරගනී. රාත්‍රී කාලයේදී ඝනව වැවුණු පඳුරක් තුල හෝ වගුරු බිමක ඇති පන් ගාලක නවාතැන් ගන්නා මෙම පක්ෂියා අප්‍රියෙල්- මැයි මාස වලදී නැවත සිය නිජභූමිය වූ නැගෙනහිර යුරෝපය සහ උතුරු ආසියාව කරා ගොස් අභිජනන ක්‍රියාවලියේ නිරත වේ. 

English Post >>

 

Vanilla/වැනිලා (Vanilla planifolia [Syn: Vanilla fragrans])

 An introduced liana native to South America. Cultivated for fermented pods which contains vanilla of commerce. The flowers need to be pollinated by hand since the pollinating bee species are not found outside of South America.

Fiery Emperor (Anax immaculifrons)

 An uncommon dragonfly occurs mainly in the hill country streams with pools as well as the tanks and lakes. But it can be found in low country wet zone and intermediate zones too. Rather common from March to May and August to October. When ovipositing female of this dragonfly insert her eggs into under water plant materials, while male hovering or flying close to her, sometimes also fighting with other rival males. 

White Banded Awl (Hasora taminatus taminatus)

Rather uncommon* butterfly flies all the year round in dry and intermediate zone forests, mainly in the southeastern part of the country. The larva of White Banded Awl feeds on the leaves of Derris scandens and Derris parviflora. 

* However W. Ormiston wrote in 1924 "They suddenly appears in great numbers, generally during the north-east monsoon, and I am of opinion that they "flight." In October, 1916, I noticed great flights of large Hesperiidae on several evenings just before dark, all going south....Both [White Banded Awl & Common Banded Awl] are extremely plentiful all over Uva, up to the highest elevations, and I have specimens ..from Kandy and Deniyaya"

And L.G.O. Woodhouse noted in 1949 " Both species [White Banded Awl & Common Banded Awl] fly together; they suddenly appears in numbers generally during the north-east monsoon (October-December) and appears to be "flighting'...but can be taken in most months of the year, all over the island, particularly in the wet and hill zones, being comparatively scarcer in the low-country dry zone"

 

Gymnostachyum ceylanicum

An indigenous herb common under shade in intermediate zone forests, often in rocky grounds. Flowering from March to August. 

හැළ කිඹුලා (Crocodylus palustris)

පහත රට වියලි කලාපයේ වැව්, ගංගා, විල්ලු සහ විශාල ජලාශ වල මෙන්ම ඇතැම් විට ලුණු ලේවා වලද දැකිය හැකි හැළ කිඹුලා මිරිදිය ජලයේ වසන උරගයෙකි. හැළ කිඹුලාගේ පැටවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන්, කුඩා මාලුන් සහ ගෙම්බන් ආදිය ආහාරයට ගන්නා අතර වැඩුණු සතුන් මුවන් වැනි විශාල ක්ෂීරපායින්ගේ සිට කුඩා ක්ෂීරපායින්, ජලයේ වසන කුරුල්ලන්, මාළුන්, ඉබ්බන්, සර්පයන් ආදිය ගොදුරු කරගනී. කළාතුරකින් මිනිසුන්ටද හැළ කිඹුලන් පහර දුන් අවස්ථා වාර්තා වී ඇත. ඉඩෝර කාලයේදී වර්ෂා කාලය පැමිණෙන තුරු වනාන්තරයේ ගිම්හානතරණය කරන හැළ කිඹුලන්ගේ මෙරට ගහණය 1200 පමණ වේ යැයි අනුමාන කරයි. 

 English Post >>

පැණි කුරුල්ලා/නිතඹ දම් සූටික්කා/මල් සූටික්කා (Nectarinia zeylonica zeylonica)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා ගෙවතු, වනාන්තර සහ වගා බිම් වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. උස් කඳුකරයේ දුර්ලභය. ජෝඩු වශයෙන් ජීවත් වන අතර දවස පුරාම පාහේ පැණි බීම උදෙසා මල් වලට පැමිණේ. එයට අමතරව කුඩා කෘමි සතුන්ද ගොදුරු කරගන්නා අතර වසරේ පෙබරවාරි සිට ජූනි දක්වාත් බොහෝවිට නැවතත් අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වාත් කෙඳි වර්ග, ලයිකන, මකුළු දැල් ආදිය උපයෝගි කරගනිමින් ගසක අත්තක එල්ලෙන කූඩුවක් තනා බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

රෑන ගිරවා/මාල ගිරවා (Pstittacula krameri)

පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරය ආරම්භ වන උස මට්ටම දක්වාම ඉතාමත් සුලභව හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. බොහෝවිට රංචු වශයෙන් ඉතාමත් වේගයෙන් ශබ්ද නගමින් පියාඹන රෑන ගිරවුන් පළතුරු, මල් පොහොට්ටු, ශාක බීජ ආදිය ප්‍රධාන වශයෙන්  අහාරයට ගනී. එසේම වී වගාවට විශාල හානියක් කරමින් පැසුණු වී කරල් කා දමයි. නොවැම්බර් සිට ජූනි දක්වා කාලයේ දිරාගිය ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

වීර(Drypetes sepiaria)

An indigenous tree of dry zone forests from sea level to 500 m elevations.