Fiery Emperor (Anax immaculifrons)

 An uncommon dragonfly occurs mainly in the hill country streams with pools as well as the tanks and lakes. But it can be found in low country wet zone and intermediate zones too. Rather common from March to May and August to October. When ovipositing female of this dragonfly insert her eggs into under water plant materials, while male hovering or flying close to her, sometimes also fighting with other rival males. 

White Banded Awl (Hasora taminatus taminatus)

Rather uncommon* butterfly flies all the year round in dry and intermediate zone forests, mainly in the southeastern part of the country. The larva of White Banded Awl feeds on the leaves of Derris scandens and Derris parviflora. 

* However W. Ormiston wrote in 1924 "They suddenly appears in great numbers, generally during the north-east monsoon, and I am of opinion that they "flight." In October, 1916, I noticed great flights of large Hesperiidae on several evenings just before dark, all going south....Both [White Banded Awl & Common Banded Awl] are extremely plentiful all over Uva, up to the highest elevations, and I have specimens ..from Kandy and Deniyaya"

And L.G.O. Woodhouse noted in 1949 " Both species [White Banded Awl & Common Banded Awl] fly together; they suddenly appears in numbers generally during the north-east monsoon (October-December) and appears to be "flighting'...but can be taken in most months of the year, all over the island, particularly in the wet and hill zones, being comparatively scarcer in the low-country dry zone"

 

Gymnostachyum ceylanicum

An indigenous herb common under shade in intermediate zone forests, often in rocky grounds. Flowering from March to August. 

හැළ කිඹුලා (Crocodylus palustris)

පහත රට වියලි කලාපයේ වැව්, ගංගා, විල්ලු සහ විශාල ජලාශ වල මෙන්ම ඇතැම් විට ලුණු ලේවා වලද දැකිය හැකි හැළ කිඹුලා මිරිදිය ජලයේ වසන උරගයෙකි. හැළ කිඹුලාගේ පැටවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන්, කුඩා මාලුන් සහ ගෙම්බන් ආදිය ආහාරයට ගන්නා අතර වැඩුණු සතුන් මුවන් වැනි විශාල ක්ෂීරපායින්ගේ සිට කුඩා ක්ෂීරපායින්, ජලයේ වසන කුරුල්ලන්, මාළුන්, ඉබ්බන්, සර්පයන් ආදිය ගොදුරු කරගනී. කළාතුරකින් මිනිසුන්ටද හැළ කිඹුලන් පහර දුන් අවස්ථා වාර්තා වී ඇත. ඉඩෝර කාලයේදී වර්ෂා කාලය පැමිණෙන තුරු වනාන්තරයේ ගිම්හානතරණය කරන හැළ කිඹුලන්ගේ මෙරට ගහණය 1200 පමණ වේ යැයි අනුමාන කරයි. 

 English Post >>

පැණි කුරුල්ලා/නිතඹ දම් සූටික්කා/මල් සූටික්කා (Nectarinia zeylonica zeylonica)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා ගෙවතු, වනාන්තර සහ වගා බිම් වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. උස් කඳුකරයේ දුර්ලභය. ජෝඩු වශයෙන් ජීවත් වන අතර දවස පුරාම පාහේ පැණි බීම උදෙසා මල් වලට පැමිණේ. එයට අමතරව කුඩා කෘමි සතුන්ද ගොදුරු කරගන්නා අතර වසරේ පෙබරවාරි සිට ජූනි දක්වාත් බොහෝවිට නැවතත් අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වාත් කෙඳි වර්ග, ලයිකන, මකුළු දැල් ආදිය උපයෝගි කරගනිමින් ගසක අත්තක එල්ලෙන කූඩුවක් තනා බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

රෑන ගිරවා/මාල ගිරවා (Pstittacula krameri)

පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරය ආරම්භ වන උස මට්ටම දක්වාම ඉතාමත් සුලභව හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. බොහෝවිට රංචු වශයෙන් ඉතාමත් වේගයෙන් ශබ්ද නගමින් පියාඹන රෑන ගිරවුන් පළතුරු, මල් පොහොට්ටු, ශාක බීජ ආදිය ප්‍රධාන වශයෙන්  අහාරයට ගනී. එසේම වී වගාවට විශාල හානියක් කරමින් පැසුණු වී කරල් කා දමයි. නොවැම්බර් සිට ජූනි දක්වා කාලයේ දිරාගිය ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

වීර(Drypetes sepiaria)

An indigenous tree of dry zone forests from sea level to 500 m elevations. 

Purple potato vine/Brazilian nightshade (Solanum seaforthianum)

 An ornamental unarmed climber native to Brazil. Widely cultivated and perhaps occasionally naturalized.

අලු කෑදැත්තා (Ocyceros gingalensis)

වියලි කලාපයේ මෙන්ම තෙත් කලාපයේත් පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම දක්වා වනාන්තර සහ ගස් කොළන් සහිත ගෙවතු වල  දැකිය හැකි මෙරටට ආවේනික සුලභ පක්ෂියෙකි අලු කෑදැත්තා. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් ජීවත් වල අලු කෑදැත්තන් ඇතැම් විට විශාල රංචු වශයෙන්ද පළතුරු බහුල ගස් වල නිරීක්ෂණය කල හැක. කුඩා ගෙඩි වර්ග, කටුස්සන්, ගස් ගෙම්බන්, සහ කෘමීන් ආහාර කරගන්නා මෙම පක්ෂියා අප්‍රියෙල් සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ විශාල ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා/පා රතු සිලිවටුවා (Tringa totanus)

සංක්‍රමණික පක්ෂියෙකු වන පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා වියලි කලාපයේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල නොගැඹුරු මඩ වගුරු, ලේවායන්, කලපු ආදියේ සංචාරක පක්ෂීන් මෙරටට පැමිණෙන මාස වලදි සුලභව දැකගත හැක. තෙත් කලාපයේ එතරම් සුලභ නොවන අතර කළාතුරකින් රට අභ්‍යන්තරයෙන්ද වාර්තා වේ. කකුළුවන්, මොලුස්කාවන්, පණුවන් වැනි ජලජ සතුන් ගොදුරු කර ගන්නා මෙම පක්ෂියා තනිව හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් හැසිරේ. ඇතැම්විට වෙනත් ජලජ පක්ෂීන් සමගද ආහාර සුලභ ස්ථාන වල එක්ව සිටිනු දැකිය හැක. පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා මධ්‍යම ආසියානු ප්‍රදේශ වල අභිජනනය කරයි.

English Post >>

රත්තුඩු මුහුදුළිහිණියා/කැස්පියා සාගරළිහිණියා (Sterna caspia)

 දිවයිනේ වියලි කලාපීය උතුරු අර්ධයේ වෙරලබඩ ප්‍රදේශ වලට සහ හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයේ වෙරලබඩ තෙත් බිම් සහ වැව්  ආදියට සංක්‍රමණය කරන සුලභ මුහුදුළිහිණියෙකි. තෙත් කලාපයේද ඇතැම්විට දැකිය හැක. ආදම්ගේ පාලමේ දූපත් වල අභිජනනය කරන බවටද, අවුරුද්ද පුරාම දැකිය හැකි ගහණයක් මීගමු කලපුවේ සිටිනා බවටද වාර්තා ඇත. තනිව හෝ ජෝඩු වශයෙන් පියාසර කරන මෙම මුහුදුළිහිණියන් බොහෝවිට වෙනත් විශේෂ වල මුහුදුළිහිණින් සමග වැලි පර වල ගිමන් හරින ආකාරය නිරීක්ෂණය කල හැක. 

English Post >>

කොණ්ඩ ගොමරිට්ටා/පෙරදිගු අහස්රිට්ටා (Alauda gulgula)

 ප්‍රධාන වශයෙන් පහත රට වියලි කලාපයේ තෘණ භූමි, වියලි කුඹුරු, සහ වෙනත් එවැනි විවෘත ප්‍රදේශ වල ස්ථානීයව සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. ඇතැම් විට තෙත් කලාපයට තාවකාලිකව සංක්‍රමණය වන අතර කලාතුරකින් කඳුකරයේ අභිජනනය කරයි. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු ලෙසින් භූමිය මත දිවිගෙවන අතර කුඩා කොට මත ගල් බැමි ආදිය මත විනා ගස් මත වසා සිටිනු දැකිය නොහැක. කොණ්ඩ ගොමරිට්ටා පළගැටියන් වැනි කුඩා කෘමීන් ගොදුරු කර ගන්නා අතර තෘණ  සහ වෙනත් එවැනි වල් පැලෑටි වල බීජ ආදියද ආහාරයට ගනී. වසරේ මාර්තු සිට ජූලි දක්වා කාලයේ පොළොව මත බොහෝවිට තෘණ පඳුරක් හෝ වෙනත් එවැනි පඳුරක් යට කුඩා වලක තණකොල සහ කෙඳි ජාති උපයෝගි කරගනිමින් තනන කූඩුවක බිත්තර එකත් තුනත් අතර ප්‍රමාණයක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

සිළු රුක් තුරිතයා/රුක් තුරිතයා (Hemiprocne coronata)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මීටර 1000 ක පමණ උස මට්ටම් දක්වා තරමක් සුලභව වාසය කරන දේශිය පක්ෂියෙකි. ප්‍රධාන වශයෙන් වියලි කලාපයේ හමුවන මුත් තරමක් දුර්ලභව පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ ආසන්න කඳුකර ප්‍රදේශ වලද දැකිය හැක. ගස් සහිත විවෘත භූමි වල ජෝඩු වශයෙන් හෝ ජෝඩු කිහිපයක් ලෙසින් හමුවන රුක් තුරිතයන් ප්‍රධාන වශයෙන් ඉගිලෙන කුඩා කෘමීන් ගොදුරු කර ගනී. වසරේ මාර්තු සිට මැයි දක්වා කාලයේ හෝ ඇතැම් විට ජූලි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ ගස් පොතු, පාසි සහ ලයිකන ආදිය එකතු කර කුඩා කෝප්පයක ආකාරයට ගසක අත්තක් මත ඇලවූ කූඩුවක් තනා අභිජනනය කරයි. කූඩුව එක් බිත්තරයකට පමණක් ප්‍රමාණවත් වන අතර ගැහැණු සහ පිරිමි පක්ෂීන් මාරුවෙන් මාරුවට බිත්තර රැකීමේ කාර්යයේ නියැලේ. 

English Post >>

Indian Pygmy Woodpecker/Brown-capped Pygmy Woodpecker/බොර ඉසැසි ගෝමර කෑරලා/චූටි කෑරලා ( Picoides nanus)

 An uncommon breeding resident of forests, wooded areas and adjoining well wooded home gardens from lowlands to mid hills of both wet and dry zones.  It lives as pairs and feeds on ants, termites and such other insects found inside tree barks, usually of thinner branches at top of trees. While feeding it keeps calling to its mate every now and then in a tinkling trill contact call. Indian Pygmy Woodpecker breeds from February to July and lays two or three eggs in a tree hole hewn on the lower surface of a dead branch or stump, often one or two inches or so in diameter.  

සිංහලෙන් කියවන්න >>

පුල්ලි දත් කැටියා (Oligodon sublineatus)

 වැඩුණු සතුන් සෙන්ටිමීටර 26 සිට 31 පමණ දිග කුඩා, නිර්විෂ, මෙරටට ආවේනික භෞමික සර්පයෙකි පුල්ලි දත් කැටියා. දිවා කාලයේ හැසිරෙන සර්පයෙකු වන අතර හවස් යාමයේ බොහෝවිට ක්‍රියාශීලී වේ. පහත රට තෙත් කලාපයේ සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා වනාන්තර වල මෙන්ම මිනිස් ජනාවාස ආශ්‍රිතවද  හමුවේ. වියලි කලාපයේ ඇතැම් ස්ථාන වලින්ද වාර්තා වූ බවට වූ පැරණි වාර්තා තිබේ. දිරායන කොළරොඩු, ගල් යට, ගස් කොටන් යට මෙන්ම රොන්මඩ සහිත කාණු වලද සැඟවී සිටී. උරග බිත්තර, කෘමීන්, මකුළුවන් මෙන්ම කුඩා උරගයන්ද ආහාර කර ගන්නා පුල්ලි දත් කැටියා කලබල වූ විට බෝලයක් මෙන් ගුලිවී ඇතැම්විට ශරීරයේ ඉදිරි කොටස තරමක් විශාල කර, හිස පැතලි කර  එය ත්‍රිකෝණාකාර ආකාරය දක්වා පොළොඟුන් අනුකරණය කරයි.

English Post >>

පිළිලිච්චා/ලාතුඩු පිළිලිච්චා (Dicaeum erythrorhynchos)

 පිළිලිච්චා ඉතාමත් සුලභ ලෙස දිවයින පුරාම පාහේ උස් තුරු මුදුන් වියන් වල සහ ගෙවතු වල දැකිය හැකි මෙරට වෙසෙන කුඩාම පක්ෂියාය. විවිධ පළතුරු වර්ග ආහාරයට ගන්නා පිළිලිච්චාගේ ප්‍රියතම ආහාරය වන්නේ විවිධ විශේෂයන්ට අයත් පිළිල ගෙඩි වන අතර පිළිලිච්චාගේ හොටෙහි ඇලෙන පිළිල බීජ ගස් අතු මත නැවත අලවා පිළිල ශාක විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා බෝ කිරීමට මෙම පක්ෂියා මහත් දායකත්වයක් දක්වයි. පළතුරු වලට අමතරව කුඩා කෘමීන් සහ මකුළුවන්ද ආහාරයට ගන්නා පිළිලිච්චා වසරේ ජනවාරි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ පුළුන් සහ කෙඳි වර්ග ආධාරයෙන් ගසක ඉහල අත්තක් මත විශාල කොළ අතර එල්ලා වැටෙන ආකාරයට මල්ලක් වැනි කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනය කරයි.  

English Post >>

Eterusia aedea

 
Location - Kandegama

Reference - Jayawardana, N.C. (2020) A Handbook to the Moths of Sri Lanka Vol. 01

Sri Lanka Clouded Silverline (Spindasis nubilus)

An endemic and very rare butterfly recently reported from only three locations (Chundikulam and Iranaimadu of Northern Province and Anavilundawa Wetlands Ramsar site of Northwestern Province.) Historically it was recorded from the scrubs and open areas of the northern dry zone (Elephant Pass, Jaffna, Iranaimadu, Murunkan and Mannar.)  No information available on its early stages of the life cycle or of the larval food plant. 

Abelmoschus ficulneus

 An indigenous undershrub of dry lowland areas. Often cultivated.

කිරි කජු(Wissadula periplocifolia)

 An indigenous annual or perennial woody herb rather common in thickets, roadsides and among vegetation at base of granite outcrops.