ගිරා කුරුල්ලා/ජරදන් කොළරීසියා (Chloropsis jerdoni)

පහත රට වියලි කලාපයේ වනාන්තර, විවෘත ගහ කොළන් සහිත ස්ථාන සහ ගෙවතු වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1100 ක් පමණ උස් මට්ටම් දක්වා කඳුකරයේද හමුවන මුත් එතරම් සුලභ නැත. ජෝඩු වශයෙන් හෝ අභිජනන සමය අවසානයේ පැටවුන් සමග කුඩා රංචු වශයෙන් හමුවන මෙම පක්ෂියා කෘමීන්, පළතුරු සහ මල්පැණි ආදිය ආහාර කරගනී. ඉතා තියුණු නාදයක් නිකුත් කරන අතර බොහෝවිට වෙනත් පක්ෂීන්ගේ නාදද අනුකරණය කරයි. නොවැම්බර් සිට මැයි දක්වා කාලයේ බොහෝවිට ගසක උස් ස්ථානයක පිහිටි මනාව සැඟවුණ අත්තක කරුවක කුඩා එල්ලෙන කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර දෙකක් පමණ දමා අභිජනනය කරයි.

English Post >>

බොර ඉසැසි ගෝමර කෑරලා/චූටි කෑරලා ( Picoides nanus)

පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම දක්වා වියලි සහ තෙත් යන කලාප දෙකේම පාහේ වනාන්තර සහ ඒ ආශ්‍රිත හොඳින් ගහ කොළන් සහිත ගෙවතු වල එතරම් සුලභ නොවන ලෙස හමුවන පක්ෂියෙකි. ජෝඩු වශයෙන් ජීවත් වෙමින් ගස් වල පොත්ත තුල ජීවත් වන කුහුඹුවන්, වේයන්, වැනි කෘමීන් ගොදුරු කරගනී. බොහෝවිට ගස් මුදුන් වල ඇති හීනි අතු වල මේ ආකාරයෙන් කෘමින් සොයමින් යන මෙම කෑරලා නිතර සිය සහකරුවා සමග නාද කරමින් සම්බන්ධතාවය පවත්වා ගනී. පෙබරවාරි සිට ජූලි දක්වා කාලයේ දිරා ගිය අත්තක පහල මතුපිට හෝ කොටයක බෙනයක් හාරා එහි බිත්තර දෙකක් හෝ තුනක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

දුම්බොන්නා (Coracias benghalensis)

දුම්බොන්නා පහත රට වියලි කලාපයේ සිට කඳුකරයේ පහල කොටස දක්වා සුලභ දේශිය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේද දුර්ලභ ලෙසින් ඇතැම් ස්ථාන වල කලාතුරකින් දැක ගත හැක. පොල් වතු, හේන් වැනි විවෘත ස්ථාන වල තනි පක්ෂීන් ලෙසින් හෝ ජෝඩු වශයෙන් හමුවේ. තෘණ භූමි සහ ලඳු බිම් ගිනි තැබූ විට හෝ විශේෂයෙන්ම හේන් වගාවන් සඳහා වනාන්තර බිම් ගිනි ගන්නා විට එම ගින්නෙන් බේරීම සඳහා පියඹා යන පළගැටියන්, කුරුමිණියන් වැනි පියාඹන කෘමීන් ඩැහැ ගැනීම උදෙසා එම ගිනි ගන්නා ස්ථාන උඩින් පියඹා යෑම නිසා දුම්බොන්නා ලෙසින් සිංහල ගැමියන් අතර මෙම පක්ෂියා හැඳින්වේ. එවන් කෘමීන්ට අමතරව කටුස්සන් හිකනලන් වැනි කුඩා සතුන්ද ආහාරයට ගන්නා දුම්බොන්නා බොහෝවිට මෙම රූපයේ පෙනෙන අයුරින්ම, දුරකථන හෝ විදුලි රැහැන් මත හෝ වැටක කණුවක් වැනි වෙනත් එවැනි උස් ස්ථානයක බොහෝවේලා සිටිමින් පහලට පියඹා ගොස් එවන් සතුන් ගොදුරු කරගනී. ජනවාරි සිට ජූනි දක්වා කාලයේ දිරාගිය ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර 2 සිට 4 දක්වා ප්‍රමාණයක් දමා දුම්බොන්නා අභිජනනය කරයි.

English Post >>
 

වල් කොල්ලු (Cajanus scarabaeoides [Syn: Atylosia scarabaeoides])

 An indigenous twining vine common in lowlands of both wet and dry zones. Flowering probably throughout the year, though most reports are from November to March. 

Sri Lanka Green Pigeon/ශ්‍රී ලංකා බටගොයා/පිට දම් බටගොයා (Treron pompadora)

 Rather common endemic bird lives in forests and well wooded cultivations and home gardens from lowlands to lower hills, while local and uncommon up to mid hills. It lives as small or large flocks and sometimes as pairs. Sri Lanka Green Pigeon feeds mainly on fruits and fruiting tree may attracts the birds from miles around. The breeding season is from December to June and and sometimes also from August to September. The nest is a nearly flat platform of small twigs placed in a small bushy tree, where it lays two eggs and both sexes incubate them. 

සිංහලෙන් කියවන්න >>

පඳුරු හම්බුකුරුල්ලා/බලයිත්ගේ පන් රැවියා (Acrocephalus dumetorum)

දිවයින පුරාම පාහේ ගෙවතු, පන් ගාල්, ගොවි බිම් සහ ලඳු කැලෑ වලට පැමිණෙන සංචාරක පක්ෂියෙකි. වසරේ ඔක්තෝබර්-නොවැම්බර් මාස වලදී මෙරටට පැමිණෙන මෙම පක්ෂියා ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන් ආහාර කරගන්නා අතර පඳුරු සහ ගස් අතු අතර සැරිසරමින් කෘමීන් ගොදුරු කරගනී. රාත්‍රී කාලයේදී ඝනව වැවුණු පඳුරක් තුල හෝ වගුරු බිමක ඇති පන් ගාලක නවාතැන් ගන්නා මෙම පක්ෂියා අප්‍රියෙල්- මැයි මාස වලදී නැවත සිය නිජභූමිය වූ නැගෙනහිර යුරෝපය සහ උතුරු ආසියාව කරා ගොස් අභිජනන ක්‍රියාවලියේ නිරත වේ. 

English Post >>

 

Vanilla/වැනිලා (Vanilla planifolia [Syn: Vanilla fragrans])

 An introduced liana native to South America. Cultivated for fermented pods which contains vanilla of commerce. The flowers need to be pollinated by hand since the pollinating bee species are not found outside of South America.

Fiery Emperor (Anax immaculifrons)

 An uncommon dragonfly occurs mainly in the hill country streams with pools as well as the tanks and lakes. But it can be found in low country wet zone and intermediate zones too. Rather common from March to May and August to October. When ovipositing female of this dragonfly insert her eggs into under water plant materials, while male hovering or flying close to her, sometimes also fighting with other rival males. 

White Banded Awl (Hasora taminatus taminatus)

Rather uncommon* butterfly flies all the year round in dry and intermediate zone forests, mainly in the southeastern part of the country. The larva of White Banded Awl feeds on the leaves of Derris scandens and Derris parviflora. 

* However W. Ormiston wrote in 1924 "They suddenly appears in great numbers, generally during the north-east monsoon, and I am of opinion that they "flight." In October, 1916, I noticed great flights of large Hesperiidae on several evenings just before dark, all going south....Both [White Banded Awl & Common Banded Awl] are extremely plentiful all over Uva, up to the highest elevations, and I have specimens ..from Kandy and Deniyaya"

And L.G.O. Woodhouse noted in 1949 " Both species [White Banded Awl & Common Banded Awl] fly together; they suddenly appears in numbers generally during the north-east monsoon (October-December) and appears to be "flighting'...but can be taken in most months of the year, all over the island, particularly in the wet and hill zones, being comparatively scarcer in the low-country dry zone"

 

Gymnostachyum ceylanicum

An indigenous herb common under shade in intermediate zone forests, often in rocky grounds. Flowering from March to August. 

හැළ කිඹුලා (Crocodylus palustris)

පහත රට වියලි කලාපයේ වැව්, ගංගා, විල්ලු සහ විශාල ජලාශ වල මෙන්ම ඇතැම් විට ලුණු ලේවා වලද දැකිය හැකි හැළ කිඹුලා මිරිදිය ජලයේ වසන උරගයෙකි. හැළ කිඹුලාගේ පැටවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන්, කුඩා මාලුන් සහ ගෙම්බන් ආදිය ආහාරයට ගන්නා අතර වැඩුණු සතුන් මුවන් වැනි විශාල ක්ෂීරපායින්ගේ සිට කුඩා ක්ෂීරපායින්, ජලයේ වසන කුරුල්ලන්, මාළුන්, ඉබ්බන්, සර්පයන් ආදිය ගොදුරු කරගනී. කළාතුරකින් මිනිසුන්ටද හැළ කිඹුලන් පහර දුන් අවස්ථා වාර්තා වී ඇත. ඉඩෝර කාලයේදී වර්ෂා කාලය පැමිණෙන තුරු වනාන්තරයේ ගිම්හානතරණය කරන හැළ කිඹුලන්ගේ මෙරට ගහණය 1200 පමණ වේ යැයි අනුමාන කරයි. 

 English Post >>

පැණි කුරුල්ලා/නිතඹ දම් සූටික්කා/මල් සූටික්කා (Nectarinia zeylonica zeylonica)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා ගෙවතු, වනාන්තර සහ වගා බිම් වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. උස් කඳුකරයේ දුර්ලභය. ජෝඩු වශයෙන් ජීවත් වන අතර දවස පුරාම පාහේ පැණි බීම උදෙසා මල් වලට පැමිණේ. එයට අමතරව කුඩා කෘමි සතුන්ද ගොදුරු කරගන්නා අතර වසරේ පෙබරවාරි සිට ජූනි දක්වාත් බොහෝවිට නැවතත් අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වාත් කෙඳි වර්ග, ලයිකන, මකුළු දැල් ආදිය උපයෝගි කරගනිමින් ගසක අත්තක එල්ලෙන කූඩුවක් තනා බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

රෑන ගිරවා/මාල ගිරවා (Pstittacula krameri)

පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරය ආරම්භ වන උස මට්ටම දක්වාම ඉතාමත් සුලභව හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. බොහෝවිට රංචු වශයෙන් ඉතාමත් වේගයෙන් ශබ්ද නගමින් පියාඹන රෑන ගිරවුන් පළතුරු, මල් පොහොට්ටු, ශාක බීජ ආදිය ප්‍රධාන වශයෙන්  අහාරයට ගනී. එසේම වී වගාවට විශාල හානියක් කරමින් පැසුණු වී කරල් කා දමයි. නොවැම්බර් සිට ජූනි දක්වා කාලයේ දිරාගිය ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

වීර(Drypetes sepiaria)

An indigenous tree of dry zone forests from sea level to 500 m elevations. 

Purple potato vine/Brazilian nightshade (Solanum seaforthianum)

 An ornamental unarmed climber native to Brazil. Widely cultivated and perhaps occasionally naturalized.

අලු කෑදැත්තා (Ocyceros gingalensis)

වියලි කලාපයේ මෙන්ම තෙත් කලාපයේත් පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම දක්වා වනාන්තර සහ ගස් කොළන් සහිත ගෙවතු වල  දැකිය හැකි මෙරටට ආවේනික සුලභ පක්ෂියෙකි අලු කෑදැත්තා. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් ජීවත් වල අලු කෑදැත්තන් ඇතැම් විට විශාල රංචු වශයෙන්ද පළතුරු බහුල ගස් වල නිරීක්ෂණය කල හැක. කුඩා ගෙඩි වර්ග, කටුස්සන්, ගස් ගෙම්බන්, සහ කෘමීන් ආහාර කරගන්නා මෙම පක්ෂියා අප්‍රියෙල් සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ විශාල ගසක බෙනයක් තුල බිත්තර දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා/පා රතු සිලිවටුවා (Tringa totanus)

සංක්‍රමණික පක්ෂියෙකු වන පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා වියලි කලාපයේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල නොගැඹුරු මඩ වගුරු, ලේවායන්, කලපු ආදියේ සංචාරක පක්ෂීන් මෙරටට පැමිණෙන මාස වලදි සුලභව දැකගත හැක. තෙත් කලාපයේ එතරම් සුලභ නොවන අතර කළාතුරකින් රට අභ්‍යන්තරයෙන්ද වාර්තා වේ. කකුළුවන්, මොලුස්කාවන්, පණුවන් වැනි ජලජ සතුන් ගොදුරු කර ගන්නා මෙම පක්ෂියා තනිව හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් හැසිරේ. ඇතැම්විට වෙනත් ජලජ පක්ෂීන් සමගද ආහාර සුලභ ස්ථාන වල එක්ව සිටිනු දැකිය හැක. පොදු රත්පා සිලිබිල්ලා මධ්‍යම ආසියානු ප්‍රදේශ වල අභිජනනය කරයි.

English Post >>

රත්තුඩු මුහුදුළිහිණියා/කැස්පියා සාගරළිහිණියා (Sterna caspia)

 දිවයිනේ වියලි කලාපීය උතුරු අර්ධයේ වෙරලබඩ ප්‍රදේශ වලට සහ හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයේ වෙරලබඩ තෙත් බිම් සහ වැව්  ආදියට සංක්‍රමණය කරන සුලභ මුහුදුළිහිණියෙකි. තෙත් කලාපයේද ඇතැම්විට දැකිය හැක. ආදම්ගේ පාලමේ දූපත් වල අභිජනනය කරන බවටද, අවුරුද්ද පුරාම දැකිය හැකි ගහණයක් මීගමු කලපුවේ සිටිනා බවටද වාර්තා ඇත. තනිව හෝ ජෝඩු වශයෙන් පියාසර කරන මෙම මුහුදුළිහිණියන් බොහෝවිට වෙනත් විශේෂ වල මුහුදුළිහිණින් සමග වැලි පර වල ගිමන් හරින ආකාරය නිරීක්ෂණය කල හැක. 

English Post >>

කොණ්ඩ ගොමරිට්ටා/පෙරදිගු අහස්රිට්ටා (Alauda gulgula)

 ප්‍රධාන වශයෙන් පහත රට වියලි කලාපයේ තෘණ භූමි, වියලි කුඹුරු, සහ වෙනත් එවැනි විවෘත ප්‍රදේශ වල ස්ථානීයව සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. ඇතැම් විට තෙත් කලාපයට තාවකාලිකව සංක්‍රමණය වන අතර කලාතුරකින් කඳුකරයේ අභිජනනය කරයි. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු ලෙසින් භූමිය මත දිවිගෙවන අතර කුඩා කොට මත ගල් බැමි ආදිය මත විනා ගස් මත වසා සිටිනු දැකිය නොහැක. කොණ්ඩ ගොමරිට්ටා පළගැටියන් වැනි කුඩා කෘමීන් ගොදුරු කර ගන්නා අතර තෘණ  සහ වෙනත් එවැනි වල් පැලෑටි වල බීජ ආදියද ආහාරයට ගනී. වසරේ මාර්තු සිට ජූලි දක්වා කාලයේ පොළොව මත බොහෝවිට තෘණ පඳුරක් හෝ වෙනත් එවැනි පඳුරක් යට කුඩා වලක තණකොල සහ කෙඳි ජාති උපයෝගි කරගනිමින් තනන කූඩුවක බිත්තර එකත් තුනත් අතර ප්‍රමාණයක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

සිළු රුක් තුරිතයා/රුක් තුරිතයා (Hemiprocne coronata)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මීටර 1000 ක පමණ උස මට්ටම් දක්වා තරමක් සුලභව වාසය කරන දේශිය පක්ෂියෙකි. ප්‍රධාන වශයෙන් වියලි කලාපයේ හමුවන මුත් තරමක් දුර්ලභව පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ ආසන්න කඳුකර ප්‍රදේශ වලද දැකිය හැක. ගස් සහිත විවෘත භූමි වල ජෝඩු වශයෙන් හෝ ජෝඩු කිහිපයක් ලෙසින් හමුවන රුක් තුරිතයන් ප්‍රධාන වශයෙන් ඉගිලෙන කුඩා කෘමීන් ගොදුරු කර ගනී. වසරේ මාර්තු සිට මැයි දක්වා කාලයේ හෝ ඇතැම් විට ජූලි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ ගස් පොතු, පාසි සහ ලයිකන ආදිය එකතු කර කුඩා කෝප්පයක ආකාරයට ගසක අත්තක් මත ඇලවූ කූඩුවක් තනා අභිජනනය කරයි. කූඩුව එක් බිත්තරයකට පමණක් ප්‍රමාණවත් වන අතර ගැහැණු සහ පිරිමි පක්ෂීන් මාරුවෙන් මාරුවට බිත්තර රැකීමේ කාර්යයේ නියැලේ. 

English Post >>