Horse Radish Tree/Drumstick Tree/මුරුංගා[Murunga]/ (Moringa oleifera)

 An introduced tree native to tropical Asia. Cultivated in home gardens, along roads and also as fence posts and boundary trees for demarcation in the dry zones chenas. Tender pods, leaves and flowers are used as vegetables. Root bark, leaves and seed oils are used in Ayurvedic medicine, especially for snake bites. 

කඳු වැහිළිහිණියා/හෙල් වැහිළිහිණියා (Hirundo domicola)

කඳුකරයේ තෘණ භූමි සහ වගා බිම් වල මෙන්ම ගම් සහ නගර වල විවෘත ස්ථාන වලද සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේදී කඳුකරයේ පාමුල ප්‍රදේශ වලද ඇතැම්විට දැකිය හැක. කුඩා පියාඹන කෘමීන් ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාරයට ගන්නා කඳු වැහිළිහිණියා ඔවුන්ගේම කුඩා රංචු ලෙසින් හෝ වෙනත් වැහිළිහිණි විශේෂ සමග පියාඹමින් එම සතුන් ගොදුරු කරගනී. පෙබරවාරි සිට මැයි දක්වා කාලයේ සහ නැවතත් සැප්තැම්බර් මාසයේ බිත්තියක හෝ පාරක ඉවුරේ හෝ වෙනත් එවැනි ස්ථානයක මඩ සහ පිදුරු එකතු කර වටේට පිහාටු යොදා තනන කෝප්පයක හැඩැති කූඩුවක බිත්තර 2 ක් හෝ 3 ක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

හීන් මල්කුරුල්ලා/පෙරදිගු සිතැසියා (Zosterops palpebrosa)

තෙත් කලාපයේ පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ  මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1800 පමණ උස් මට්ටම් දක්වා වනාන්තර, හොඳින් ගහ කොළන් සහිත ගෙවතු සහ වගා බිම් වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. වියලි ඌව කඳුකරයේදී මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1800 උස මට්ටම් දක්වා වාර්තා වේ. ජෝඩු ලෙසින් හෝ කුඩා රංචු ලෙසින් ගසින් ගසට පියාඹමින් ප්‍රධාන වශයෙන් මල් පැණි බොමින් සහ කෘමීන්, දළඹුවන් සහ කුඩා ගෙඩි වර්ග ආහාරයට ගනිමින් ජීවත් වේ. ප්‍රධාන වශයෙන් ගස් මුදුන් වල සැරිසරන මුත් වනාන්තරයේ කුඩා දිය පහරවල වල බැස වතුර නාන ආකාරය නිරීක්ෂණය කල හැක. අප්‍රියෙල් සිට මැයි දක්වා සහ බොහෝවිට නැවතත් සැප්තැම්බර් මාසයේදී අතු කෑලි දෙකක් අතර එල්ලෙන කුඩා කෝප්පයක හැඩැති කූඩුවක් තනා බිත්තර 2 ක් හෝ 3 ක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

කළු කවුඩා (Dicrurus macrocercus)

පහත රට වියලි කලාපයේ  උතුරු සහ වයඹ පලාත් වල ස්ථානීය වශයෙන් සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. උතුරු මැද පළාතේද එතරම් සුලභ නොවන ලෙස හමුවේ. තවද සංචාරක පක්ෂීන් මෙරටට පැමිණෙන මාස වල වරින් වර දිවයිනේ දකුණු ප්‍රදේශ වලින්ද වාර්තා වී තිබේ. කළු කවුඩා විවෘත භූමි, වනාන්තර සහ ලඳු කැලෑ වල බොහෝවිට තනි පක්ෂීන් ලෙසද ඇතැම්විට ජෝඩු වශයෙන්ද හමුවේ. පියාඹන කෘමීන් ආහාරයට ගන්නා මෙම පක්ෂියා වැටක, ගසක අත්තක් මත, දුරකතන හෝ විදුලි රැහැන් මත හෝ වෙනත් එවැනි ස්ථානයක සිට හඹා යමින් එම සතුන් ගොදුරු කර ගනී. වෙනත් කවුඩන් ලෙසින්ම කළු කවුඩාද වෙනත් පක්ෂීන් සහ පූසන් වැනි සතුන්ගේ හඬ අනුකරණය කරයි. වසරේ මාර්තු සිට මැයි දක්වා කාලයේ කුඩා කෝටු කැබලි, කෙඳි වර්ග සහ මකුළු දැල් උපයෝගි කරගෙන කෝප්පයක හැඩයට ගස් දෙබලක, බොහෝවිට හොඳින් නිරාවරණය වූ ස්ථානයක තනන කූඩුවක බිත්තර 2 ක් හෝ 3 ක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

මහ කොවුල්සැරටිත්තා/මහ කොවුල්ඇස්පටියා (Coracina macei)

 පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා වනාන්තර වල දැකිය හැකි එතරම් සුලභ නොවන දේශිය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේ දුර්ලභය. ඇතැම්විට ජෝඩු වශයෙන් සහ කුඩා රංචු වශයෙන් සැරිසරන මුත් බොහෝවිට තනි පක්ෂීන් ලෙස හමුවන මෙම පක්ෂියා ප්‍රධාන වශයෙන් වනාන්තර උඩු වියනේ වෙසෙන කෘමින් ගොදුරු කර ගනී. මැයි සිට ජූනි දක්වා කාලයේ හීනි කෝටු කැබැලි, ශාක පත්‍ර වල නාරටි, ලයිකන ආදිය මකුළු දැල් වලින් එකතු කර තනන නොගැඹුරු කෝප්පයක හැඩැති කූඩුවක බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post  >>

වත නිල් මල්කොහා (Phaenicophaeus viridirostris)

වියලි සහ අතරමැදි කලාපයට අයත් පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා ලඳු කැලෑ, වනාන්තර අද්දර, ද්විතියක වනාන්තර සහ හොඳින් ගහකොළ සහිත ගෙවතු වල එතරම් සුලභ නොවන ලෙස හමුවන දේශිය පක්ෂියෙකි වත නිල් මල්කොහා. ඉතාමත් කුලෑටි පක්ෂියෙකු වන අතර අනතුරක් දුටු විගස තුරු සහ පඳුරු වල ඝන කොළ අතු අතර සැඟවේ. ජෝඩු වශයෙන් හැසිරෙන මෙම පක්ෂියා ගස් සහ පඳුරු වල අතු අතර සැගවී ගමන් කරමින්  පලගැටියන්, වන්දන් වැනි කෘමීන් ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාරයට ගනී. බොහෝවිට වසර පුරාම අභිජනනයේ යෙදෙන අතර, කුඩා ගසක මධ්‍යයෙහි කෝටු කෑලි වලින් තනා වටේට කොළ පැහැති කොළ කිහිපයක් යොදා සදන රවුම් පීරිසියක හැඩැති විවෘත කූඩුවක බිත්තර දෙකක් දමා පැටවුන් බිහි කරයි.    

English Post >>

විල් කුකුලා/ පොදු ගැලිනුවා (Gallinula chloropus)

 

පහත රට වියලි කලාපයේ වැව්, කුඹුරු, සහ වගුරු බිම් වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේ එතරම් සුලභව හමු නොවේ. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා විසිරුණු රංචු වශයෙන් සැරිසරණ මෙම පක්ෂියා වතුරේ සිටින කෘමීන් වැනි කුඩා සතුන් ගොදුරු කරගන්නා අතර විවිධ ශාකමය කොටස්ද ආහාරයට ගනී. මෙම පක්ෂියා ඇතැම් අවස්ථා වල උකුස්සන් වැනි විලෝපිකයන්ගෙන් බේරිම සඳහා වතුරේ කිමීදි, දිය යට තිබෙන පැලෑටි මත රැදෙමින් හොට පමණක් ජල මතුපිටෙන් ඉහලට තබාගෙන හුස්ම ගනිමින් සැලකිය යුතු කාලයක් සැගවී සිටින ආකාරය නිරීක්ෂණය කර ඇත. මාර්තු සිට ජූලි දක්වා වූ අභිජනන සමයේදී ජලයේ වැවෙන පඳුරක් මත කූඩුවක් තනා බිත්තර 5 සිට 8 පමණ දක්වා ප්‍රමාණයක් දමා පැටවුන් බිහිකරයි 

English Post >>

සුදු දෑතුඩුවා/හිසකළු දෑකැත්තා (Threskiornis melanocephalus)

පහත රට වියලි කලාපයේ වගුරු, වැව්, කුඹුරු සහ කලපු වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. එහෙත් තෙත් කලාපයේ විශේෂයෙන්ම කොළඹ ආශ්‍රිත තෙත් බිම් වල මෙම පක්ෂියාගේ සැලකිය යුතු ගහණයක් වෙසෙන අතර එම පක්ෂීන් දෙහිවල සත්ව උද්‍යානයෙන් ඇතිවූ ගහණයක් බව පැවසේ. ගෙම්බන්, කෘමීන්, කකුළුවන්, පණුවන් වැනි සතුන් ආහාරයට ගන්නා මෙම දෑතුඩුවා අර්ධ වශයෙන් රාත්‍රී කාලයේදී ක්‍රියාකාරි පක්ෂියෙකු වන අතර සිය දිවා ලැගුම් ස්ථාන වල සිට V අකුරේ හැඩයට සෑදුනු රංචු දුර පිහිටි ගොදුරු බිම් කරා පියාඹන ආකාරය හවස කාලයේදී නිරීක්ෂණය කල හැක. වසරේ මුල් මාස වලදී අභිජනනයේ යෙදෙන සුදු දෑතුඩුවා සමූහ වශයෙන් වෙනත් කොකුන් විශේෂ සමග ජලයෙන් වටවූ තුරු මත කෝටු කෑලි එකතු කර කූඩුවක් තනා බිත්තර තුනක් පමණ දමා පැටවුන් බිහි කරයි.

 

English Post >>

කොණ්ඩකොහා/ගෝමර කොණ්ඩකොහා (Clamator jacobinus)

පහත රට වියලි කලාපයේ සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා විවෘත ලඳු කැලෑ, පන් ගාල් සහ වගුරු පරිසර පද්ධති වල එතරම් සුලභ නොවන ලෙස හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේ දුර්ලභය. තනිව, ජෝඩු වශයෙන් හෝ ඇතැම්විට කුඩා රංචු වශයෙන් දිවි ගෙවන ගෝමර කොණ්ඩකොහා පලගැටියන්, කුරුමිණියන් සහ දලඹුවන් වැනි කෘමීන් ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාරයට ගනී. කෝකිලයන් අයත් වන පවුලේ වෙනත් බොහෝමයක් පක්ෂීන් මෙන් ගෝමර කොණ්ඩකොහාද වෙනත් පක්ෂීන්ගේ කූඩු වල බිත්තර දමන පරපෝෂිත පක්ෂියෙකි. මූලික වශයෙන් පැහැයෙන් සහ ප්‍රමාණයෙන් එක සමාන බිත්තර දමන දෙමලිච්චන්ගේ කූඩු වල බිත්තර දමන මෙම පක්ෂියා බොහෝවිට වසර පුරාම පාහේ අභිජනනය කරන බව නිරීක්ෂණය කර ඇති මුත් මාර්තු සිට මැයි දක්වා සහ අගෝස්තු සිට නොවැම්බර් දක්වා කාලයේ ඒ සඳහා වැඩි ප්‍රමුඛතාවයක් දක්වන බව පෙනේ. ගෝමර කොණ්ඩකොහා අභිජනන සමයේදී ඝෝෂාකාරී ලෙස නාද කරයි.

English Post >>

Fox-tail Orchid/Batticaloa Orchid (Rhynchostylis retusa)

An indigenous epiphyte rather rare usually on trees by streams in grasslands in Uva and Eastern provinces. 

රෙදි දියන්/හිස දුඹුරු දෙමළිච්චා/ශ්‍රි ලංකා බොරග පිරී දෙමළිච්චා (Pellorneum fuscocapillus)

හිස දුඹුරු දෙමළිච්චා පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා වනාන්තර වල ස්ථානිය වශයෙන් තරමක් දුර්ලභ ලෙස හමුවන මෙරටට ආවේනික පක්ෂියෙකි. වනාන්තර යටි වියනේ වැඩි වශයෙන් කාලය ගත කරන මෙම පක්ෂියා බොහෝවිට ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු ලෙසින් කොළ රොඩු අතර කෘමීන් සොයමින් හැසිරේ.  හිස දුඹුරු දෙමළිච්චාගේ නොනැවතී ඇසෙන නාදය රෙදි දියන් ලෙසින් ඇසෙන හෙයින් ගැමියන් අතර රෙදි දියන් ලෙසින් හැඳින්වෙන මෙම පක්ෂියා වසරේ නොවැම්බර් සිට මාර්තු අතර කාලයේ හෝ නැවතත්  සැප්තැම්බර් මාසයේ ඝන වනාන්තරයේ ගසක් හෝ පඳුරක් පාමුල වියලි කොළ වලින් අපිලිවෙලකට තැනූ ගෝලාකාර කූඩුවක බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post  >>

උස්වටුවා/අළු උස්සවටුවා (Francolinus pondicerianus)

තරමක් සුලභ ලෙස දිවයිනේ වයඹ, උතුර සහ ඊසාන දිග වෙරළ තීරයේ සහ ඒ ආසන්නව රට තුලට වන්නට පිහිටි  වියලි විවෘත ලඳු කැලෑ සහ තැනින් තැන විසිරුණ පඳුරු වලින් සමන්විත තෘණ භූමි වල පමණක් හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. එසේම එම ප්‍රදේශ වල මුහුදේ පිහිටි ඇතැම් දූපත් වලද දැකිය හැක. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් දිවිගෙවන උස් වටුවා පොළව හාරමින් තෘණ වර්ග සහ වෙනත් එවන් වල් පැලෑටි වල බීජ, ධාන්‍ය වර්ග මෙන්ම කුහුඹුවන්, වේයන්, තණකොලපෙත්තන්, වැනි කෘමි සතුන්ද ආහාරයට ගනී. වැඩි වශයෙන් ඇවිදිමින් සහ දුවමින් එහෙ මෙහෙ යන මෙම පක්ෂියා හදිස්සි තර්ජනයකදී එයින් මිදීමට විනා  බොහෝවිට පියාඹීම සිදු නොකරයි. මැයි සිට අගෝස්තු මාස අතර කාලයේ කුඩා පඳුරක් හෝ තණ පඳුරක් යට පොළව සූරා දමා ඒ වටා තණකොල මුල් අතුරා තනා ගන්නා කූඩුවක බිත්තර හතරේ සිට අට දක්වා ප්‍රමාණයක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

 
English Post >>

Memecylon edule var. petiolatum [Syn: Memecylon petiolatum]

An indigenous large shrub or small tree grows on rock outcrops in the dry zone at low elevations. 

පාදිලි මානාවා (Ciconia episcopus)

පාදිලි මානවා පහත රට වියලි කලාපයේ වැව් පිටි, වගුරු බිම්, විවෘත තෘණ භූමි සහ කුඹුරු ආදියේ වාසය කරන දුර්ලභ දේශිය පක්ෂියෙකි. බොහෝවිට ජෝඩු වශයෙන් හමුවන මුත් විශාල ජලාශ සිදීගෙන යන විට විශාල රංචු ලෙසින්ද එම ස්ථාන වල ඒකරාශි වේ. මත්ස්‍යයන්, ගෙම්බන්, බෙල්ලන් මෙන්ම විශාල පලගැටියන් වැනි කෘමීන්ද, ජලජ කෘමි විශේෂද ගොදුරු කර ගන්නා පාදිලි මානාවා පෙබරවාරි සිට මාර්තු අතර කාලයේ වනාන්තරය මධ්‍යයේ උස් ගසක මුදුනේ කෝටු කැබැලි විශාල වශයෙන් එකතු කර කූඩුවක් තනා අභිජනනයේ යෙදේ. වෙනත් කොකුන් සහ මානාවන් මෙන් තෝරාගත් ප්‍රදේශයක අභිජනන කොලනි ආකාරයෙන් එකතු නොවී තනිව කූඩු සෑදිම මෙම පාදිලි මානාවාගේ විශේෂත්වයකි.

 English Post >>

Birds of Nawadankulama || නවදන්කුලම වැව

කෑරලා (Dinopium psarodes)

දිවයිනේ උතුරු ප්‍රදේශයේ හැර අනෙකුත් පහත රට සහ කඳුකර ප්‍රදේශ වල වනාන්තර, වගා බිම් සහ ගෙවතු වල සුලභ ලෙස හමුවන මෙරටට ආවේනික පක්ෂියෙකි. ජෝඩු වශයෙන් දිවි ගෙවන මෙම කෑරලා ගස් පොතු තුල සිටින කුහුඹුවන් වැනි කුඩා කෘමීන් ආහාරයට ගනී. කලාතුරකින් භූමිය මතද වසා එවැනි කෘමින් ගොදුරු කරගන්නා ආකාරය දැකිය හැක. මාර්තු සිට ජූනි දක්වා සහ අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වා කාලයේ ගසක අත්තක් හෝ කඳ තුලට හෑරු බෙනයක බිත්තර දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

Grey Francolin/Indian Grey Partridge/උස්වටුවා/අළු උස්සවටුවා (Francolinus pondicerianus)

Rather common breeding resident confined to the dry open scrublands and pastures with scattered bushes of the coastal and near by lowland areas from north western to north and north eastern part of the country, together with the adjacent islands. It lives as pairs or as small coveys and feeds on grass and weed-seeds, grains, ants, termites, grasshoppers and such other insects by scratching the ground. Grey  Francolin is a great runner and a walker, seldom flying except to escape from an enemy when suddenly startled. The breeding season lasts from May to August. The nest is a scrape in the ground under small bush or tussock, lined with grass roots, where it lays four to eight eggs. 

සිංහලෙන් කියවන්න >> 

ඉඳි (Phoenix pusilla)

 An indigenous small palm widespread in the wet and dry lowlands up to 500 m elevations. Flowering in May and June. 

එළ නුග (Ficus amplissima)

 An indigenous large tree of open forests, mostly in the dry zone. Often planted. 

ගිරා කුරුල්ලා/ජරදන් කොළරීසියා (Chloropsis jerdoni)

පහත රට වියලි කලාපයේ වනාන්තර, විවෘත ගහ කොළන් සහිත ස්ථාන සහ ගෙවතු වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1100 ක් පමණ උස් මට්ටම් දක්වා කඳුකරයේද හමුවන මුත් එතරම් සුලභ නැත. ජෝඩු වශයෙන් හෝ අභිජනන සමය අවසානයේ පැටවුන් සමග කුඩා රංචු වශයෙන් හමුවන මෙම පක්ෂියා කෘමීන්, පළතුරු සහ මල්පැණි ආදිය ආහාර කරගනී. ඉතා තියුණු නාදයක් නිකුත් කරන අතර බොහෝවිට වෙනත් පක්ෂීන්ගේ නාදද අනුකරණය කරයි. නොවැම්බර් සිට මැයි දක්වා කාලයේ බොහෝවිට ගසක උස් ස්ථානයක පිහිටි මනාව සැඟවුණ අත්තක කරුවක කුඩා එල්ලෙන කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර දෙකක් පමණ දමා අභිජනනය කරයි.

English Post >>