කොහා(Eudynamys scolopaceus)

ගෙවතු, වගා බිම්, සහ වෙනත් ගස් කොළන් සහිත ප්‍රදේශ වල සුලභ දේශිය පක්ෂියෙකි. පහත රට තැනිතලා ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා හමුවන මුත් ඝන වනාන්තර වල දැකිය නොහැක. ප්‍රධාන වශයෙන් පළතුරු සහ කුඩා ගෙඩි වර්ග මත යැපෙන මෙම පක්ෂියා ඇතැම් අලංකාරයට වවන ශාක වල ගෙඩි වර්ග පවා ආහාරයට ගන්නා බව නිරීක්ෂණය කර ඇත. අප්‍රියෙල් සිට අගෝස්තු දක්වා අභිජනන සමය වන හෙයින් අප්‍රියෙල් මාසයේ මුල් කාලයේ සිට නිතර ඇසෙන පිරිමි පක්ෂියාගේ නාද කිරීම මෙරට ජනතාව සමරන සිංහල අලුත් අවුරුදු උදාව සමග සමපාත වන හෙයින් එම උත්සවය හා මෙම කොහාගේ නාදය අතර මෙරට ජන සමාජයේ සමීප සම්බන්ධතාවයක් ගොඩනැගී ඇත. වෙනත් පක්ෂීන්ගේ කූඩු වල බිත්තර දමන පරපෝෂිත පක්ෂියෙකු වන කොහා ප්‍රාධාන වශයෙන් කොළඹ කපුටාගේ සහ ගම් කපුටාගේ කූඩු වල බිත්තර දමයි. ඇතැම් අවස්ථා වලදි දෙමළිච්චන්ගේ කූඩු වලද බිත්තර දැමූ බවට වාර්තා ඇත.  

English Post >>

Emilia baldwinii

 An endemic herb rather common along the shores on south and west coast, usually on sand. Rarely on rocks just behind the seashore. 

තෙලකීරිය/Blind-your-eye Tree (Excoecaria agallocha)

 An indigenous shrub or tree of tidal forests (Mangroves) along  the coast and estuaries. 

Osprey/මාළු උකුස්සා/කුරලුකුස්සා[Malu Ukussa/Kuralukussa] (Pandion haliaetus)

Rare but regular winter visitor mainly to coastal lagoons, estuaries and large reservoirs of the dry lowlands. It is occasionally travel to others inland water bodies of wet zone and the hill country . Osprey feeds mainly on fish. It is generally silent while in Sri Lanka and breeds in temperate regions.  

සිංහලෙන් කියවන්න >>

Jacobin Cuckoo/Pied Cuckoo/Pied Crested Cuckoo/කොණ්ඩකොහා/ගෝමර කොණ්ඩකොහා[Kondakoha/Gomara Kondakoha] (Clamator jacobinus)

An uncommon breeding resident inhabiting open scrublands, reedbeds and marshes from dry lowlands to mid hills. Rare in the wet zone. It lives as solitary birds, as pairs or sometimes as small flocks. Jacobin Cuckoo feeds mainly on insects such as grasshoppers, beetles, caterpillars, etc. As most of other cuckoos it is a parasitic on other birds and lays eggs mostly in the nests of Yellow-billed Babbler whose eggs closely resemble both in size and color to the Jacobin Cuckoo. It breeds probably all the year round but peaks can be observed from March to May and August to November. Jacobin Cuckoo is very noisy during the breeding season. 

සිංහලෙන් කියවන්න >>

කොළඹ කපුටා (Corvus splendens)

 කොළඹ කපුටා දිවයින පුරාම පාහේ සුලභව හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. මුහුදු බඩ ප්‍රදේශ වල සහ නාගරික ප්‍රදේශ වල වඩාත් සුලභ මුත් ඝන වනාන්තර වල හමුනොවේ. සර්ව භක්ෂක පක්ෂියෙක් මෙන්ම කෑමට ගත හැකි ඔනෑම දෙයක් කන  කසලශෝධක පක්ෂියෙකු වන කොළඹ කපුටාගේ ගහණය කුණු කසල බැහැරලීම අවිධිමත් ප්‍රදේශ වල වර්ධනය වීම වෙනත් සතුන්ගේ විශේෂයෙන්ම වෙනත් පක්ෂීන්ගේ පැවැත්මට තර්ජනයක් ඇති කරයි. රාත්‍රීයේදී නගර වල ඉතිරි වී ඇති උස ගස් වල සමූහ වශයෙන් ලැගුම් ගන්නා අතර ගොම්මන් යාමයේ සතර වටින්ම එවන් නවාතැන් ස්ථාන වෙත, ඇතැම් විට ඔවුන් දහවල් කාලයේ සැරිසරන බොහෝ දුර ස්ථාන වල සිට වුවද පැමිණෙන කපුටන් සුලභ දර්ශනයකි. වසරේ මැයි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා කාලයේ ගසක් මත කෝටු කෑලි ගොඩක් එකතු කර සාදන කූඩුවක බිත්තර 3 ත් 5 ත් අතර ප්‍රමාණයක් දමා අභිජනනය කරයි.   

English Post >>

හිස කළු වී කුරුල්ලා/තෙපැහැ වී කුරුල්ලා (Lonchura malacca)

 ප්‍රධාන වශයෙන් වියලි කලාපීය තෘණභූමි, පතන් බිම්, කුඹුරු සහ වගුරු බිම් වල දැකිය හැකි දේශීය පක්ෂියෙකි. නමුත් ස්ථානීය වශයෙන් වෙනත් දේශගුණික කලාප වලද හමුවේ. නැගෙනහිර පළාතේ වඩාත් සුලභව වාසය කරයි. කුඩා රංචු වශයෙන් දිවි ගෙවන මෙම වී කුරුල්ලන් වී සහ වෙනත් තණකොළ විශේෂ වල බීජ ආහාරයට ගනී. වසරේ මාර්තු සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ පන් ගාලක හෝ මිටි පඳුරක තණකොළ පත්‍ර උපයෝගි කරගනිමින් සාදන බෝලයක හැඩය සහිත කූඩුවක බිත්තර 4 - 6 දක්වා ප්‍රමාණයක් දමා අභිජනනය කරයි. 

English Post >>

මුගටියා (Herpestes smithii)

 පහත රට වියලි සහ තෙත් යන කලාප දෙකේම වනාන්තර සහ වනාන්තර ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ වල සුලභ මුගටි විශේෂයකි. අඩි 3500 සිට 4000 ට වඩා උස කඳුකරයේ දුර්ලභය. දිවා රාත්‍රී දෙකේම ආහාර සොයමින් සැරිසරන මුත් බහුලව උදෑසන සහ හවස් යාමයේ ක්‍රියාශීලී වේ. වල්ගය උඩ අතට නමාගෙන් ඇවිදින හැසිරීමක් දක්වන බැවින් මෙම මුගටි විශේෂය මෙරට හමුවන අනිත් මුගටි විශේෂ අතරින් විශේෂ දෙකකින්ම පැහැදිලිව දුරකදී පවා වෙන් කර හඳුනාගත හැක. පක්ෂීන්, මීයන් වැනි කුඩා ක්ෂීරපායීන් මෙන්ම ගැරඩියන්, තලගොයි පැටවුන් වැනි උරගයන්ද, එසේම ගොලුබෙල්ලන් සහ කම්බිලි පණුවන් වැනි කුඩා අපෘෂ්ඨවංශී සතුන්ද  ගොදුරු කරගන්නා මෙම මුගටියා අවස්ථාව ලදහොත් වෙනත් සතුන්ගේ මළකුණු කොටස් පවා පවා අහාරයට ගනී. බොහෝවිට තනිව හැසිරෙන මුත් ගැහැණු සහ පිරිමි ජෝඩු ලෙසින්ද ගොදුරු සොයමින් හැසිරෙන ආකාරය දැකිය හැක. බහුලවම හෞමික හැසිරීමක් දක්වන මුත් ගස් නැගීමේද මනා හැකියාවක් ඇති බව නිරීක්ෂණය කර ඇත. 

English Post >> 

වැව් රාජාලියා/අළුහිස් මසුකුස්සා (Ichthyophaga ichthyaetus)

 එතරම් සුලභ නොවන දේශීය පක්ෂියෙකු වන වැව් රාජාලියා පහත රට වියලි කලාපයේ වනාන්තර ආශ්‍රිත වැව්, විල්ලු සහ ගංගා  වාසභූමිය කරගනිමින් වෙසේ. බොහෝ වේලාවක් වතුර මතුපිටට ඉහලින් වැටී ඇති අත්තක් මතට වී ගොදුරු කරගැනීමට මත්ස්‍යයෙකු දිය මතු පිටට එනතුරු බලා සිටින වැව් රාජාලියා උදෑසන සහ ගොම්මන් කාලයේ, විශේෂයෙන්ම අභිජනන සමයේ  ඝෝෂාකාරි ලෙස හඬ නගයි. වසරේ දෙසැම්බර් සිට මාර්තු දක්වා කාලයේ  උස ගසක් මුදුනේ කෝටු කෑලි විශාල ප්‍රමාණයක ගොඩක් ලෙස වූ කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර එකක් හෝ දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ. 

English Post >>

සුදු හැලපෙන්දා (Motacilla alba dukhunensis)

 දුර්ලභ නමුත් නිත්‍ය සංචාරක පක්ෂියෙකු වන සුදු හැලපෙන්දා සංචාරක පක්ෂීන් මෙරටට පැමිණෙන කාලයේදී පහත රට විවෘත බිම් වල සහ වගා බිම් වල, බොහෝවිට ජල මූලාශ්‍රයකට ආසන්නව පොළොව මත කුඩා කෘමීන් ගොදුරු කරගනිමින් හැසිරෙනු නිරීක්ෂණය කල හැක. නිතර තනි පක්ෂීන් ලෙස දැක ගත හැකි මුත් ඇතැම්විට විසිරුණු කුඩා රංචු ලෙසින් හෝ වෙනත් හැලපෙන්දන් විශේෂ සමගද නිරීක්ෂණය කල හැක. වෙනත් හැලපෙන්දන් මෙන්ම විශාල රංචු ලෙසින්  සමූහ වශයෙන් පන් ගාලක් වැනි තැනක රාත්‍රී කාලය ගත කරයි. 

English Post >>

රෝස සැරිකාවා/රෝස මයිනා (Pastor roseus)

 එතරම් සුලභ නොවන සංචාරක පක්ෂියෙක් වන රෝස මයිනා ප්‍රධාන වශයෙන් පහත රට වියලි කලාපයේ, විශේෂයෙන්ම වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල තෘණභූමි, වගා බිම්, ගෙවතු මෙන්ම වනාන්තර වලද බොහෝවිට විශාල රංචු වශයෙන් හමුවේ. ඝෝෂාකාරි පක්ෂියෙක් වන අතර වැඩි වශයෙන් පොළොව මත  සැරිසරමින් කෘමීන්, පළතුරු, කුඩා ගෙඩි වර්ග, මල් පැණි, සහ ධාන්‍ය වර්ග ආහාරයට ගනී. ඇතැම් වසර වල විශාල රංචු  වශයෙන් දැකගන්නට හැකි වුවත් තවත් ඇතැම් වර්ෂ වල මුළුමනින්ම නොමැති තරම් අල්ප පක්ෂීන් ප්‍රමාණයක් මෙරට තුලදී වාර්තා වේ. රෝස මයිනන් රාත්‍රී කාලයේ රංචු වශයෙන් තෝරාගත් ගසක්  හෝ පඳුරක් මත ලැගුම් ගනී. නැගෙනහිර යුරෝපයේ සහ මැදපෙරදිග ප්‍රදේශ වල අභිජනනය කරන රෝස මයිනන් මුළු ගහණයම ශීත කාලයේදි ඉන්දියාවේ සහ ලංකාවේ ගත කරයි. මෙරටට පැමිණෙන බොහෝ රෝස මයිනන් නොමේරු පක්ෂීන්ගේ පිහාටු දරන බව නිරීක්ෂණය කර ඇත.

English Post >>

ගොඩ රත්මල්/කොසත්ත (Blachia umbellata)

An indigenous shrub or small tree of medium to low elevation open forests of wet to intermediate zones, open places along watercourses and roadsides. 

දික්වැන්න/දික් ඇන්ද[Dikwenna/Dikandhe] (Pityranthe verrucosa [Syn: Diplodiscus verrucosus])

 An endemic tree locally very common in the dry monsoon forests.

Flower Size: 1.2 cm across

ළයළු ප්‍රීණියා/ළය අළු හම්බූ කුරුල්ලා (Prinia hodgsonii)

පහත රට තැනි බිමේ සිට කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම් දක්වා දිවි ගෙවන එතරම් සුලභ නොවන දේශීය පක්ෂියෙකි. වියලි කලාපයේ තරමක් සුලභව හමුවන මුත් තෙත් කලාපයේ දුර්ලභය. ජෝඩු වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු ලෙසින් වනාන්තර මායිම් වල, ලඳු බිම් වල සහ තෘණ භූමි වල සලබයන්, තණකොළ පෙත්තන් සහ  දලඹුවන් වැනි කුඩා කෘමීන් ආහාරයට ගනිමින් සැරිසරයි. වසරේ මාර්තු සිට ජූනි දක්වා කාලයේ බට්ටිච්චන් මෙන් පොළවේ සිට අඩි දෙකක් හෝ තුනක් පමණ උසින් ගසක පොකට්ටුවක් ලෙස විශාල කොළ දෙකක් හෝ කුඩා කොළ කිහිපයක් එකතු කර "මසා" ඒ තුල කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර තුනක් පමණ දමා අභිජනනය කරයි.

English Post >>

Glycosmis mauritiana

 An indigenous shrub of open forests in coastal and lowland areas both moist and rather dry country. Locally common. 

Murdannia simplex

 An indigenous perennial with basal rosette.  Locally common in shallow soil over rocks,  wet rocky and roadside banks from 875 to 900 m elevations. Flowering in December.

මා එඬරු (Mallotus resinosus)

An indigenous shrub or small tree common in both wet and dry rainforests up to 700 m elevations. 

Pilea melastomoides

 
An indigenous tall herb or undershrub common in damp shady places of wet zone forests from 700 to 2000 m elevations. Flowering and fruiting from March to September. 

Flower Size > Male flower - 0.4 cm across , Female flower - 0.15 cm across

                        

Lasianthus chrysocaulis

 An endemic shrub of montane shrubberies. 

කැහිපිත්තන්/කැසිපිත්තන් [Kehipiththan/Kesipiththan] (Cyclea peltata)

 An indigenous slender woody climber, locally common in lowland forests and waste and cultivated grounds up to 700  m elevations.