විල් කුකුලා/කෝරාවා(Gallicrex cinera)

තරමක් දුර්ලභ දේශිය පක්ෂියෙකු වන විල් කුකුලා වගුරු බිම් සහ පන් ගාල් වල මෙන්ම ඇතැම් විට කුඹුරු ආශ්‍රීතවද පහත රට ප්‍රදේශ වල දිවයින පුරාම පාහේ  හමුවේ. බොහෝ දුරට රාත්‍රියේදී ක්‍රියාකාරි වන පක්ෂියෙකු බැවින් සහ පන් ගාල් අතර සැගවී ගමන් කරන බැවින් පහසුවෙන් දැකීමට හැකි පක්ෂියෙකු නොවේ. විවිධ ධාන්‍ය වර්ග ගොයම් කොල, සහ ගස් වල රිකිලි ආදිය ප්‍රධාන වශයෙන් අහාර කර ගන්නා මුත් කෘමීන් සහ බෙල්ලන්ද ගොදුරු කර ගන්නා ආකාරය නිරීක්ෂණය කර ඇත. නිරිත දිග මෝසම් වැසි ලැබෙන ජූලි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලයේ ඝනව ගස් කොලන් වැවුන ස්ථානයක වල් පැලෑටි රැසක් එකතු කර සාදන කූඩුවක බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.
English Post >>

බඹර උකුස්සා/සිළු බඹරකුස්සා (Pernis ptilorhynchus)

තරමක් දුර්ලභ දේශීය පක්ෂියෙකු වන බඹර උකුස්සා දිවයින පුරාම පාහේ දැකිය හැකි පක්ෂියෙකි. දේශීය පක්ෂීන්ට අමතරව සංචාරක පක්ෂීන් මෙරටට පැමිණෙන නොවැම්බර සිට අප්‍රේල් දක්වා මාස වල විදේශයන්හි සිට මෙරටට පැමිණෙන බඹර උකුස්සන්ද සිටින බව හඳුනාගෙන ඇත. බොහෝවිට මෙරටදී දැකිය හැකි බහුතරයක් පක්ෂීන් සංක්‍රමණික පක්ෂීන් බවට විශ්වාස කෙරේ. මෙරට තුල අභිජනනය සඳහා බඹර උකුස්සන් කූඩු හදන අවස්ථා සුළු ප්‍රමාණයක් වාර්තා වී ඇති අතර, කූඩු සෑදීම උදෙසා අමුද්‍රව්‍ය රැස් කරන පක්ෂීන් මෙන්ම කුඩා පැටවුන්ද නිරීක්ෂණය කර ඇත. එපමණක් නොව පූර්ව සංවාස හැසිරිම් වල යෙදෙන සහ සංවාසයේ යෙදෙන බඹර උකුස්සන් ජෝඩු ද දුටු බවට වූ වාර්තා ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන් වනාන්තර වල සැරිසරන පක්ෂියෙකු වන අතර කලාතුරකින් විවෘත ප්‍රදේශ වලද හමුවේ. ප්‍රධාන වශයෙන් මීමැස්සන්ගේ සහ බඹරුන්ගේ වද සහ ඒවායේ සිටින පිළවුන් ආහාරයට ගන්නා බඹර උකුස්සන් ඊට අමතරව විවිධ කෘමීන්, කටුස්සන් සහ කුඩා ක්ෂීරපායීන්ද ගොදුරු කර ගනී. ඉන්දියන් වාර්තා වලට අනුව බඹර උකුස්සන් කෝටු කෑලි, රිකිලි සහ කොල උපයෝගි කරගනිමින් වනාන්තරයේ ගසක් මත හදන කූඩුවක බිත්තර දෙකක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.
English Post >>

නිල් මහගොයා (Ducula aenea)

දේශීය පක්ෂියෙකු වන නිල් මහගොයා මෙරට තුල හමුවන පරවි කුලයේ විශාලතම සාමාජිකයාද වේ. පහතරට සිට කඳුකරයේ පහල ප්‍රදේශය දක්වාම වූ වනාන්තර සිය වාසභූමිය කරගන්නා නිල් මහාගොයා නිතර වනාන්තරයේ උඩු වියනේ ගස්  මත දැකිය හැක. යුගල වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් ජීවත් වන අතර විශේෂයෙන්ම පළතුරු හටගන්නා කාලයේ රංචු ලෙස එම ගස් මත දැකගත හැක. උදෑසන සහ සවස් කාලයේ වඩාත් ක්‍රියාකාරී වන අතර ප්‍රධාන වශයෙන් පළතුරු ආහාර කර ගනී. දිය කඩිති වල රැදී ඇති ජලය පානය කිරීමට පමණක් බිමට බසින නිල් මහගොයන් අන් අවස්ථා වල තුරු මත පමණක් සිටින පක්ෂියෙකි. දෙසැම්බර් සිට මැයි දක්වා කාලයේ කුඩා ගසක් මත කොටු කැබැලි වලින් කූඩුවක් සාදා එක් බිත්තරයක් පමණක් දමා අභිජනනයේ යෙදෙයි.

English Post >>

විවරතුඩුවා/බෙල්ලන් කොකා (Anastomus oscitans)

හොටේ උඩු සහ යටි කොටස් එකට තබා ගත් විටද මැදින් විවරයක් දක්නට ලැබෙන හෙයින් විවරතුඩුවා ලෙසින් හැඳින්වෙන මෙම දේශීය පක්ෂියා මෙරට දැකිය හැකි ප්‍රමාණයෙන් විශාල කොකුන් අයත් වන පවුලේ (Storks) කුඩාම සාමාජිකයාය. වගුරු බිම්, වැව්, කුඹුරු සහ කලපු ආශ්‍රිතව සුලභ ලෙසින් හමුවන අතර පහත රට වියලි කලාපයේ වඩාත් සුලභව දැකිය හැක. තනිව, කුඩා රංචු වශයෙන් මෙන්ම ඇතැම් විට විශාල රංචු ලෙසින්ද හමුවන විවරතුඩුවන් මෑත කාලයේ තෙත් කලාපයේ විශේෂයෙන් කොළඹ අවට, මුතුරාජවෙල, බෙල්ලන්විල වැනි වගුරු බිම් සහ බස්නාහිර පලාතේ කුඹුරු ආශ්‍රිතවද සුලභව දක්නට ලැබෙන පක්ෂියෙකු බවට පත්වී ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන් බෙල්ලන් ආහාරයට ගන්නා මුත්  ගෙම්බන්, කකුළුවන් , මත්ස්‍යයන් මෙන්ම වගුරු බිම් ආශ්‍රිතව හමුවන වෙනත් එවැනි කුඩා සතුන්ද ගොදුරු කර ගනී. මෙම කොකාගේ සුවිශේෂ හොට බෙල්ලන්ගේ ඝන කටුව තුලින් මාංශමය ජීවියා එලියට ඇද ගැනීම සදහා වූ අනුවර්තනයක් ලෙස සැලකේ. එසේම  මෙම වීවරතුඩුවන් දෙපියන් බෙල්ලන් ජලයෙන් ගොඩ බිමට ගෙනවුත් තබා සූර්ය රශ්මිය හේතුවෙන් පියන් විවර වූ විට ඒ තුල සැගවී සිටින බෙල්ලා ආහාර කර ගන්නා අයුරු නිරීක්ෂණය කර ඇත. අවුව සහිත දිනවල සංවහන ධාරා සමග අහසේ ඉතා ඉහලට නැගී සිටින මෙම කොකුන් රංචු දැක ගත හැක. දෙසැම්බර් සිට මාර්තු දක්වා කාලයේ අභිජනනයේ යෙදෙන විවරතුඩුවන් ජලයට ආසන්නව පිහිටි ගස් මත ඇතැම්විට සියගණනකින් යුත් වෙනත් කොකුන් වර්ගද සමග සමූහ වශයෙන් කූඩු තනා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

පුංචි දියකාවා (Phalacrocorax niger)

පහත රට ජලාශ්‍රිත පරිසර වල ඉතාමත්ම සුලභ පක්ෂියෙකි. වියලි කලාපයේ විශාල රංචු ලෙසින් හමුවන අතර කඳුකරයේ කලාතුරකින් පහත රට ප්‍රදේශ වල සිට සංක්‍රමනය වන පක්ෂීන් දැකිය හැක. ඉතාම හොඳින් ජලයේ පිහිනීමට මෙන්ම කිමිදීමටද හැකියාවක් ඇති අතර මසුන් ඇල්ලීමේදී තරමක කාලයක් ජලය යට රැදී සිටිමින් ජලය තුලට පිවිසුන ස්ථානයේ සිට සැලකිය යුතු දුරකින් නැවත මතුවන පුංචි දියකාවන් නිරීක්ෂණය කල හැක. තෙමුන පියාපත් වේලාගැනීම උදෙසා ජලය තුල පිහිටි මියගිය ගසක අත්තක් මත, ජල මතුපිටින් ඉහලට මතුවූ ගල් කුලක් මත හෝ ගංගාවක ඉවුරේ පිහිටි ස්ථානයක දිගු වේලාවක් නැවති සිටින පුංචි දියකාවන්ද සුලභ දර්ශනයකි. ඔක්තෝබර් මාසයේ පමණ ඊසාන දිග මෝසම් සුලං ආරම්භයත් සමග පුංචි දියකාවන්ගේ අභිජනන සමය උදාවී අප්‍රේල් පමණ වනතෙක් වතුර තුල පිහිටි ගස් අතු වල වෙනත් දියකාවන් සහ කොක් විශේෂ සමග සමූහ වශයෙන් කූඩු තනා අභිජනනයේ යෙදෙයි.

English Post >>

රුක් වඩු කුරුල්ලා (Ploceus philippinus)

පහත රට වියලි කලාපයේ පන් ගාල් අතර, කුඹුරු ආශ්‍රිතව සහ වගුරු බිම් වල සුලභව දැකිය හැකි දේශීය පක්ෂියෙකි. පහත රට තෙත් කලාපයේද ඇතැම් සීමිත ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව කලාතුරකින් හමුවේ. විශාල රංචු වශයෙන් හමුවන රුක් වඩුකුරුල්ලන් වී, කුරක්කන් ආදී වගා කරන ධාන්‍ය ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාරයට ගනී. එසේම වෙනත් එවැනි බීජ වර්ග මෙන්ම කෘමීන්ද රුක් වඩු කුරුල්ලාගේ ආහාර අතර වේ. සමූහ වශයෙන් වසර පුරාම පාහේ අභිජනනයේ යෙදෙන අතර පිරිමි කුරුල්ලා ජලාශ්‍රිතව පිහිටි ගසක දිගු එල්ලා වැටෙන කූඩුවක් තනයි. බොහෝවිට එකම ගසක වඩු කුරුළු කූඩු ගණනාවක් දැකිය හැකි අතර ගැහැණු කිරිල්ලය එහි සුදු පැහැති බිත්තර 2 ත් 4 ත් අතර ප්‍රමාණයක් දමයි.

English Post >>

මාල කොබෙයියා (Streptopelia decaocto)

වයඹ දිග වෙරල කලාපයේ සිට උතුර හරහා ඊසාන දිග වෙරල තීරුව දක්වා සීමිත ව්‍යාප්තියක් සහිත දේශීය පක්ෂියෙකි. යුගල වශයෙන් හෝ විසිරුණු රංචු ලෙසින් පොලොව මතු පිට ධාන්‍ය වර්ග සහ තණකොල බීජ ආදිය ආහාරයට ගන්නා මාල කොබෙයියන් විවෘත ප්‍රදේශ සහ ලඳු කැලෑ ආශ්‍රිතව දැකිය හැක. අප්‍රේල් සිට මැයි දක්වා කාලයේ අභිජනනයේ යෙදෙන මාල කොබෙයියන් වෙනත් පරවියන් ලෙසින්ම කෝටු කැබැලි සහ පරඩැල් වලින් එතරම් ක්‍රමවත් නැති කූඩුවක් කටු පඳුරක හෝ කඩොලාන පඳුරු අතර තනා එහි සුදු පැහැති බිත්තර දෙකක් දමයි.

English post >>

අටු වැහිලිහිණියා (Hirunda rustica)

ඊසාන දිග මෝසම් සුලං ආරම්භයත් සමග මෙරටට පැමිණ අප්‍රේල් අවසානය දක්වා පමණ දිවයින පුරාම පාහේ දැකිය හැකි ඉතාමත් සුලභ සංචාරක පක්ෂියෙකි. ඉතා වේගයෙන් පියාඹමින් අහසේදී කෘමීන් ගොදුරු කර ගන්නා අටු වැහිලිහිණියා දවසේ වැඩි කාලයක් පියාඹමින් ගත කරයි. නිතරම 10 සිට 30 දක්වා පමණ හෝ ඊටත් වඩා වැඩි රංචු ලෙසින් හමුවන අටු වැහිලිහිණියන් සමූහ වශයෙන් ටෙලිපෝන් හෝ විදුලි රැහැන් මත වසා සිටිනු දැකිය හැක. මෙරට තුල රැදී සිටින සමයේ රාත්‍රියේදී දහස් ගනන් රංචු ලෙස රත්නපුර වැනි නගර වල විදුලි රැහැන් මත වසා සිටින අටු වැහිලිහිණියන් සුලභ දසුනකි.

English Post >>

කළු කොණ්ඩයා/කළු පිරි-කොණ්ඩයා (Hypsipetes leucocephalus)

පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ පහල කඳුකරයේ වනාන්තර සහ වනාන්තර ආශ්‍රිත ගස් කොළන් බහුල ගෙවතු වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. ඉහල කඳුකරයේ සහ වියලි කලාපයේ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල විශේෂයෙන් ගංගා ආශ්‍රීතව කලාතුරකින් හමුවේ. පළතුරු, කුඩා ගෙඩි වර්ග සහ කෘමීන් ආහාරය ගන්නා කළු කොණ්ඩයන් නිතරම විවිධ ශබ්ද නගමින් ඝෝෂාකාරී ලෙස වනාන්තර උඩු වියනේ කුඩා රංචු වශයෙන් සැරිසරයි. ප්‍රධාන වශයෙන් මාර්තු සිට මැයි දක්වා අභිජනනයේ යෙදෙන මුත් නැවතත් ජූලි සිට සැප්තැම්බර් අතර කාලයේද දෙවෙනි වරටත් අභිජනනයේ යෙදෙන කළු කොණ්ඩයන්ද නිරීක්ෂණය කර ඇත. ගසක අතු දෙබලක කුඩා කෝප්පයක හැඩැති කූඩුවක් තනා බිත්තර දෙකක් දමයි.

English Post >>

රතු දෙමලිච්චා (Turdoides rufescens)

මෙරටට ආවේනික පහත රට තෙත් කලාපයේ සහ ආසන්න කඳුකර ප්‍රදේශ වල වනාන්තර වල හමුවන පක්ෂියෙකි. පක්ෂීන් 7 -10 හෝ ඊට වැඩි රංචු වශයෙන් ජීවත් වන රතු දෙමලිච්චන් ආහාර සොයා එකම මගක ගමන් කරන කුරුළු විශේෂ ගණනාවකින් සමන්විත කුරුළු නඩ වලද සාමාජිකයෙකි. වනාන්තරයේ යටි වියනේ සහ ගස් වල පහත අතු මතින් ගමන් කරමින් කෘමීන් සහ කුඩා ගෙඩි වර්ග ආහාරයට ගන්නා රතු දෙමලිච්චන් වසරේ ජනවාරි සිට මැයි දක්වා කාලයේ අභිජනනයේ නියැලේ. තද කොළ පැහැති බිත්තර සහ කූඩුව පොදු දෙමලිච්චාගේ කූඩුවට සහ බිත්තර වලට බෙහෙවින් සමාන අතර එය පඳුරු අතර මනාව සැඟවුණ ස්ථානයක ඉදිකරයි.

English Post >>

පුංචි සුදුකොකා/පුංචි අනු-කොකා(Egretta garzetta)

ඉතාමත් සුලභ ලෙස වගුරු, කුඹුරු, ඇල මාර්ග, කලපු කඩොලාන සහ වැව් ආශ්‍රිතව හමුවන දේශීය පක්ෂියෙකි. පහත රට තැනිතලා ප්‍රදේශ වල සිට කඳුකරයේ පහල ප්‍රදේශය දක්වාම ව්‍යාප්තව ඇති අතර ඉහල කඳුකරයේ දුර්ලභය. මත්ස්‍යයන් සහ වෙනත් එවැනි ජලජ ජීවින් ආහාරයට ගන්නා පුංචි සුදුකොකා දෙසැම්බර් සිට මැයි දක්වා අතර කාලයේ අභිජනනයේ නියැලේ. සමූහ වශයෙන් ජලාශ්‍රිත වෙනත් පක්ෂීන් සමග වතුරට ආසන්නයේ පිහිටි ගස් මත කෝටු ගොඩක් එකතු කල වේදිකාවක් බඳු වූ කූඩුවක් තනා එහි බිත්තර 3-4 දමයි.

English Post >> 

Jumbo Beggars @ Minneriya

කොණ්ඩ රාජාලියා/පෙරැළි කොණ්ඩකුස්සා(Spizaetus cirrhatus)

පහත රට වියලි කලාපයේ සහ කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටම දක්වා (මීටර 1500 පමණ වන තෙක්) විවෘත වනාන්තර වල සහ උස ගස් සහිත හේන් සහ වැව් ආශ්‍රිත ලඳු කැලෑ වන් ප්‍රදේශ වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේද හමුවන මුත් එතරම් සුලභ නොවේ. දවසේ වැඩි කාලයක් උස ගසක විවෘත අත්තක් මස සිටිමින් කටුස්සන්, මීයන් සහ කුරුල්ලන් වැනි ගොදුරු කරගන්නා සත්වයන් පිළිබඳව විමසිල්ලෙන් සිටින කොණ්ඩ රාජාලියන් එවන් ගොදුරක් දුටු විට වේගයෙන් ඒ කරා පියාඹා යන ආකාරය නිරීක්ෂණය කල හැක. සාමාන්‍යයෙන් වසරේ මුල් මාස වල අභිජනනයේ යෙදෙන මුත් ජූනි - ජුලි මාස වලද අභිජනනයේ යෙදෙන කොණ්ඩ රාජාලියන් දැකිය හැක. සාමාන්‍යයෙන් කඳු බෑවුමක හෝ ගිරිකඳුරක පිහිටි උස ගසක, මීටර 12 සිට 30 පමණ වූ උසක කෝටු කෑලි එක මත එක තබා සාදන විශාල වේදිකාවක් බඳු වූ කූඩුවක බොහෝවිට එක් බිත්තරයක් පමණක් දමයි. කූඩුව සෑදීමේදි පිරිමි සහ ගැහැණු පක්ෂීන් දෙදෙනාම සම්මාදම් වන මුත් බිත්තර රැකීම ගැහැණු පක්ෂියා පමණක් සිදු කරයි.
English Post >>

ගිණි කුරුල්ලා/දිළි රත් මිනිවිත්තා (Pericrocotus flammeus)

දිවයින පුරාම පාහේ වනාන්තර සහ එවැනි වෙනත් ගස් කොළන් බහුල ප්‍රදේශ වල සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකි. එහෙත් කඳුකරයේ වඩාත් සුලභව හමුවේ. යුගල වශයෙන් හෝ කුඩා රංචු වශයෙන් හැසිරෙන ගිණි කුරුල්ලන් ගස් අතර පියාඹමින් අතු පතර සිටින දලඹුවන්, පළගැටියන් වැනි කෘමීන් ආහාරයට ගනී. වසරේ පෙබරවාරි සිට මැයි දක්වාත් නැවත අගෝස්තු සිට සැප්තැම්බර් දක්වාත් අභිජනනයේ යෙදෙන ගිණි කුරුල්ලන් ලයිකන, ගස් පොතු වැනිදෑ වලින් බාහිරෙන් මැනවින් සඟවා කෝප්පයක හැඩය සහිත කූඩුවක් කොළ වල මැද නාරටි ආදිය මකුළු දැල් වලින් එකතු කර උඩු වියනේ ගසක අත්තක් මත සාදයි.
English Post >>

අලු ප්‍රීනියා/ අලු හම්බුකුරුල්ලා (Prinia socialis brevicauda)

දිවයින පුරා තෘණභූමි, කුඹුරු සහ ලඳු කැලෑ වල සුලභව දැකිය හැකි දේශීය පක්ෂියෙකි. නමුත් වියලි කලාපයේ වඩාත් සුලභව හමුවේ. යුගල වශයෙන් ජීවත් වන අළු හම්බුකුරුල්ලා කුඩා කෘමීන් සහ මකුළුවන් සහ වෙනත් එවන් කුඩා සතුන් ආහාරයට ගනී. අභිජනනය පෙබරවාරි සිට ජූනි දක්වාත්, අගෝස්තු සිට ඔක්තෝබර් දක්වාත් සිදුවේ.

English Post >>  

කරවැල් කොකා (Ardea purpurea )

කරවැල් කොකා පහත රට තෙත් කලාපයේ මෙන්ම වියලි කලාපයේද වගුරු බිම්, කුඹුරු, කඩොලාන සහ කලපු වල මෙන්ම වැව් වලද සුලභව හමුවන පක්ෂියෙකි. මත්ස්‍යයන්, ගෙම්බන් මෙන්ම කෘමීන්ද ආහාරයට ගන්නා කරවැල් කොකා දිවා කාලයේදී විශේෂයෙන් උදෑසන සහ හවස බොහෝවිට තනි පක්ෂීන් වශයෙන් පන් ගස් අතර සැඟවෙමින් ගොදුරු සොයමින් යන ආකාරය නිරීක්ෂණය කල හැක. වසරේ දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි දක්වා කාලයේත් නැවත මැයි සිට ජූනි දක්වාත් අභිජනනයේ යෙදෙන කරවැල් කොකුන් බොහෝවිට වෙනත් කොකුන් සහ දියකාවන්ගේද කූඩු සහිත වතුරින් වටවූ ස්ථානයක පිහිටි එතරම් උස නොවූ ගසක් මත කෝටු කෑලි ගොඩක් ලෙස දිස්වන කූඩුවක බිත්තර 3 ක් හෝ 4 ක් දමයි.

English Post >>

ගෝනා (Cervus unicolor)

මෙරටදී හමුවන මුව පවුලේ විශාලතම සාමාජිකයා වන ගෝනා දිවයින පුරා තරමක විශාලත්වයෙන් යුතු වනාන්තර හෝ තෘණ භූමි ඉතිරි වී ඇති ප්‍රදේශ වල හමුවේ. එහෙත් නීතිවිරෝධී දඩයම් කිරීම් හේතුවෙන් අද වන විට ආරක්ෂිත වනෝද්‍යාන වලට පමණක් සීමා වූ සත්වයෙක් බවට පත් වී ඇත. විශාල ප්‍රමාණයේ රංචු වශයෙන් අද වන විට ගෝනුන් හමුවන්නේ මහඑලිය හෙවත් හෝර්ටන්තැන්න වනෝද්‍යානයෙන් පමණි.
මිනිසා හැරුන විට ගෝනාට සිටින ප්‍රධානතම ස්වභාවික සතුරා කොටියාය, එහෙත් කිඹුලන්, පිඹුරන් සහ නරියන් ගෝන පැටව් ඇතැම් අවස්තා වලදී ගොදුරු කරගනී. ප්‍රධාන වශයෙන් රාත්‍රී කාලයේ හැසිරෙනගෝනුන් විවිධ තෘණ වර්ග, මෙන්ම ගස් වල කොළ වර්ග සහ රිකිලිද ආහාරයට ගනී  (නමුත් හොර්ටන්තැන්න වනෝද්‍යානයේදී උදැසන සහ හවස් කාලයේ ක්‍රියාකාරි වන ගෝන රංචු දැකිය හැක)

හොර්ටන්තැන්න වනෝද්‍යානයේ ගෝනුන් පිළිබඳව වූ විඩියෝව නැරඹීමට >>
English Post >>

Common Garden Birds of Sri Lanka - Part 1

Read more on birds in this video 

Oriental Magpie Robin >> 

Long-Billed Sunbird/Loten’s Sunbird >>

House Sparrow >>

Spotted dove >>

Red-vented Bulbul >> 

කහ පණුකුරුල්ලා/පොදු අයෝරාවා(Aegithina tiphia)

සුලභ දේශීය පක්ෂියෙකු වන කහ පණුකුරුල්ලා හෙවත් පොදු අයෝරාවා පහත රට තැනිතලා ප්‍රදේශ වල සිට මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1000 දක්වා පමණ වූ පහල කඳුකරය දක්වා ගෙවතු, බඩවැටි සහ වනාන්තර මායිම් වල හමුවේ. නමුත් වියලි කලාපයේ වඩාත් සුලභව දැකිය හැක. යුගල වශයෙන් ජීවත් වන කහ පණුකුරුල්ලන් ගස් වල අතු පතර හමුවන කෘමීන් විශේෂයෙන් දලඹුවන් ආහාරයට ගනී. ආහාර සොයමින් ගස් අතර සැරිසැරීමේදි එකිනෙකා අතර විවිධ ආකාරයේ සියුරු සන් ශබ්ද නිකුත් කරමින් සබදතාවය පවත්වා ගන්නා ආකාරය නිරික්ෂණය කල හැක. අප්‍රේල් සිට ජූනි දක්වා කාලයේ ගසක අත්තක් මත කෙඳි වර්ග සහ මකුළු දැල් උපයෝගි කරගනිමින් සෑදූ කෝප්පයක හැඩැති කුඩා කූඩුවක බිත්තර 2 ක් හෝ 3 ක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.

English Post >>

නිල් පණුකුරුල්ලා/විල්ලුද යටිකූරිත්තා(Sitta frontalis)

වනාන්තර සහ ඒ ආශ්‍රිත ගෙවතු වල තරමක් දුර්ලභ ලෙස දිවයින පුරාම පාහේ හමුවන දේශිය පක්ෂියෙකි. තෙත් කලාපයේ සහ වියලි කලාපයේ ගංගා ආශ්‍රිතවද ප්‍රධාන වශයෙන් හමුවන අතර කඳුකරයේ සුලභව දැකිය හැක. ඉතාමත් ක්‍රියාශීලි පක්ෂියෙකු වන නිල් පණුකුරුල්ලා ගස් වල කඳන් මත සහ අතු අතර ඉහලට මෙන්ම පහලටද දුවමින් ගසේ පොත්ත ඇතුලත සැඟවී සිටින කෘමීන් ආහාරයට ගන්නා ආකාරය නිරික්ෂණය කල හැක. ජෝඩු වශයෙන් හැසිරෙන නිල් පණුකුරුල්ලා වසරේ ජනවාරි සිට මැයි දක්වා කාලයේ අභිජනනයේ නිරත වේ. ගසක පිහිටි ස්වභාවික කුහරයක හෝ කොට්ටෝරුවන් විසින් සාදා අතහැර දමන ලද බෙනයක හෝ බිත්තර 3-4 පමණ දමයි.
English Post >>

අළුහිස් කහ මැසිමාරා/හිස අළු මැසිමාරා (Culicicapa ceylonensis)

කඳුකරයේ මධ්‍යම උස් මට්ටමේ සිට ඉහල කඳුකරය දක්වා  වනාන්තරවල සහ ගස් කොළන් බහුල එවන් ස්ථාන වල එතරම් සුලභ නොවූවත් නිතර දැකිය හැකි දේශීය පක්ෂියෙකි. පියාඹන කෘමීන් ආහාරයට ගන්නා අළුහිස් කහ මැසිමාරාවන් ජොඩු වශයෙන් හමුවේ. තවද ආහාර සොයා එකම මාර්ගයක ගමන් කරන කුරුළු විශේෂ ගණනාවකින් සැදුම් ලත් කුරුළු නඩ සමගද ගමන් කරනු ලැබේ. පෙබරවාරි සිට  මාර්තු දක්වා කාලයේ පෙඳ පාසි සහ කෙඳි ආදිය ආශ්‍රයෙන් මකුළු දැල් යොදා අලවා, ගස් කඳක් මත,  ගල් පර්වතයක පැත්තක හෝ පාසි සහිත පස් කණ්ඩියක වූ කුහරයක සාදන කෝප්පයක හැඩය සහිත කූඩුවක බිත්තර දෙකක් හෝ තුනක් දමා අභිජනනයේ යෙදේ.
Englis Post >>

මහඑලිය පඳුරු මැඩියා[Mahaeliya Panduru Madiya]/Horton Plains Shrub Frog (Pseudophilautus alto)

An endemic shrub frog found only in the higher hills from 1850 to 2300 m elevations. It is recorded from forest borders of Horton Plains National Park, Ambewela and Pattipola. It can be observed on leaf litter of the forest floor, moss and fern covered rocks and among Strobilanthus roots and other moss covered roots of large trees. Horton Plains Shrub Frog is active during both the day and night. 

Sarcococca coriacea [Syn: Sarcococca brevifolia]

An indigenous shrub or small tree found in margins of mist forests and undergrowth of secondary montane forests from 2000 to 2500 m elevations. It is found only in the Horton Plains National Park (Nowhere else in the Sri Lanka) and the southern region of the Western Ghats of India

හාතාවාරිය[Hatawariya]/Satavar (Asparagus racemosus)

An indigenous rambling and scandent shrub common in the dry lowlands, mid-country and in the montaze zone. Flowering from February to June and November.

Crotalaria walkeri

An indigenous woody herb common in the montane zone especially at higher elevations. 

අඳුරු නිල් මැසිමාරා/අනු මැසිමාරා (Eumyias sordidus)

කඳුකරයේ වනාන්තර, ගෙවතු, වගා බිම් වල සහ කලාතුරකින් පහතරට ඇතැම් තෙත් ප්‍රදේශ වලද දැකිය හැකි මෙරටට ආවේනික පක්ෂියෙකි අඳුරු නිල් මැසිමාරා හෙවත් අනු මැසිමාරා. එබඳු ප්‍රදේශ වල සුලභව හමුවේ. බොහෝවිට අඳුරු ගස් අතු අතර සිටිමින් ඉගිලෙන කෘමීන් ගුවනේදී අල්වාගනී. ප්‍රධාන වශයෙන් කෘමීන් ගොදුරු කර ගත්තද කුඩා ගෙඩි වර්ගද අඳුරු නිල් මැසිමාරාගේ ආහාරයට ඇතුලත්ය. වසරේ මාර්තු, අප්‍රේල් මාස වල හා අගෝස්තු - සැප්තැම්බර් කාලයේ ගස් බෙනයක හෝ මාර්ගයක් අසබඩ කණ්ඩියක දියසෙවෙල්, මීවන මුල් සහ කෙඳි වර්ග උපයෝගි කරගනිමින් සාදන කූඩුවක බිත්තර 2 ක් හෝ කලාතුරකින් 3 ක් දමා අභිජනනයේ යෙදෙයි.
English  Post >>

ඇල්බැද්ද[Elbedda] (Meliosma simplicifolia pungens)

An indigenous tree common in hill forests from about 1600 m to about 2200 m elevations (Variety pungens). Variety simplicifolia grows from 300 to 900 m elevations in primary and secondary moist evergreen forests of central and southern provinces.

Sikkim Knotweed (Koenigia mollis [Syn: Polygonum molle])

An introduced shrub native to India and Nepal. Possibly escaped from cultivation and naturalized along roadsides in the montane region.

* Also considers as a native plant of Sri Lanka as well >> 

දෑකැති දෙමලිච්චා/ශ්‍රී ලංකා දෑ දෙමලිච්චා[Daekaeti Demalichcha/Sri Lanka Dae Demalichcha]/Sri Lanka Scimitar-babbler (Pomatorhinus melanurus)

Sri Lanka Scimitar-babble is an uncommon endemic bird inhabiting forests and well wooded areas as well as the adjoining scrubs and home gardens throughout the country though rather rare in the dry lowlands. It lives as pairs or as family parties and often associates with feeding flocks consisting of other birds and travel through the forest in search of its insect prey in bark crevices, moss covered tree trunks, dead leaves etc. It breeds from March to May and again at the end of the year. The nest is a closed globular with a side entrance made out of grass blades, dead leaves, twigs and fibers, placed among dense herbage, ferns, etc. close to the ground or sometimes in a tree cavity or a deep fork. It lays two or three white eggs in it.

Two races occurs. Race melanurus peculiar to the low country wet zone and south-western hills while race horsfieldii found in dry lowlands and hills.

Acalypha paniculata [Syn: Acalypha racemosa]

An indigenous undershrub or woody herb occurs as a roadside weed from sea level to about 950 m elevations.

A - Female flowers
B - Male Flowers
C - Female flower Close up
D - Male Flowers - Close up
E- fruit

Blumea zeylanica

An endemic tall herb of moist shady places at forest edges and roadsides above 1000 m a.s.l. Rather uncommon. Flowering throughout the year.

ගල් වෙරළු[Gal Veralu] (Elaeocarpus coriaceus)

An endemic shrub or small tree of the upper montane zone. Very common in and around Horton Plains National Park from 2220 to 2400 m a.s.l. But also grows as low as 1000 m a.s.l. Flowering from December to February. 

හුළංතලා/වල් තම්පලා[Hulantala/Wal tampala] (Gynura lycopersicifolia)

Common native herb of forest edges in moist places, generally above 5000 ft. Flowering throughout the year. 

Sonerila pumila

An endemic erect small herb. Rather common in the montane zone.

Psychotria zeylanica

An endemic shrub or small tree, very common in the moist forests of the Central hills, usually above 1500 m a.s.l. Flowering beginning during April-May and continuing into November-December. During October-November flowers and mature fruits can be seen simultaneously on some trees. 

Psychotria nigra

An indigenous shrub or small tree of moist forests of Central and Southern provinces to about 1000 m a.s.l. (variety nigra) and elevations over 800 m a.s.l.(Variety  coronata), Flowering September, November.

Osbeckia rubicunda

Rather common native shrub of grasslands, forests, forest edges and roadsides of the montane zone.

බොරළු[Boralu] (Vaccinium symplocifolium [Syn: Vaccinium leschenaultii])

An indigenous much-branched large shrub or small tree. Rather common in montane forests. Flowering February-March and September. 

Cyanotis lanceolata [Syn: Cyanotis racemosa]

An indigenous herb grows in shade of forests, near streams and waterfalls, roadsides, banks and footpaths, mainly in high altitudes from (450-) 1100 to to 2400 m a.s.l. Flowering from September to November and January to April.

Actinodaphne elegans

An endemic tree of moist montane forests and Sinharaja. Rather uncommon.

Achyranthes bidentata

An uncommon native herb of shady places among grass in the lower montane zone. 

ගැට බදුල්ල [Geta Badulla]/]Marking-nut tree (Semecarpus nigroviridis)

An indigenous tree of moist low country, extending to the dry zone and montane zone up to about 1000 m. Flowering from February to April and fruiting from July to August.

Plectranthus gardneri

An endemic herb locally common in dense shaded places of montane forests above 1450 m a.s.l. often close to streams or watercourses. Flowering throughout the year.